Ảnh: Hoàng Tú
Thưa ông, được biết ông đã học tập và công tác tại Nga trong nhiều năm, vậy khoảng thời gian sinh sống và học tập tại Nga của ông trải qua như thế nào? Ông có thể chia sẻ một vài kỷ niệm đáng nhớ nhất trong những tháng ngày đó không ạ?
Tôi rất may mắn và tự hào vì được sống, học tập và công tác ở Nga (Liên Xô cũ) trên 20 năm. Trong suốt thời gian đó, tôi đã được trải nghiệm từ thời kỳ Liên Xô còn rất thịnh vượng, là thành trì của hòa bình thế giới, đất nước phát triển mọi mặt về kinh tế, chính trị, văn hóa…, cho đến khi Liên Xô sụp đổ. Khi Liên Bang Nga được thành lập, tôi đã chứng kiến cuộc bầu cử Tổng thống đầu tiên của Liên Bang Nga là Boris Yeltsin, rồi đến Tổng thống Vladimir Putin và tiếp theo là Tổng thống Dmitry Medvedev. Sau đó tôi trở về và công tác ở trong nước.
Nói đến kỷ niệm với nước Nga, tôi khó có thể kể hết, tuy nhiên, tôi xin kể một câu chuyện về lần trở lại thăm thầy giáo cũ của mình. Lần đó, tôi và vợ trở lại nước Nga để tham gia một đề tài giảng dạy, vợ tôi mong muốn được đến thăm nơi tôi đã từng học tập và sinh sống suốt 20 năm. Khi về thăm lại Khoa tôi học trước kia, thầy Chủ nhiệm Khoa đầu tiên hơi ngỡ ngàng, sau một lúc định hình, ông gọi tên tôi và đọc một nửa tên đề tài Luận án tốt nghiệp tôi viết, rồi yêu cầu tôi đọc nốt một nửa còn lại. Lúc đó, cảm giác xúc động xen với bàng hoàng, tôi nghẹn ngào hỏi Giáo sư: “Có rất nhiều Tiến sĩ đã được Giáo sư đào tạo vậy sao thầy lại nhớ đến trò và Luận án của trò?”. Vị Giáo sư ân cần trả lời: “Rất đơn giản, chúng tôi rất yêu Việt Nam và anh là người Việt Nam; hãy đọc lại, biên tập lại và in thành sách để thế hệ sau học tập và noi theo”.
Suốt những năm tháng gắn bó với đất nước này, ông có cảm nhận như thế nào về nước Nga và người dân Nga. Điều gì để lại cho ông ấn tượng sâu sắc nhất về đất nước và con người nơi đây?
Qua quãng thời gian du học, tôi cảm thấy một điều rằng đất nước Liên Xô rất vĩ đại, đất nước Nga ngày nay cũng vậy. Trải qua những biến cố, thăng trầm của lịch sử, nước Nga vẫn đứng vững và phát triển, vẫn kiên cường vượt qua mọi thử thách.
Điều để lại cho tôi ấn tượng nhất là tinh thần yêu nước của nhân dân Nga, lòng tự tôn dân tộc và ý chí sắt đá không khuất phục trước chông gai, gian khổ. Hơn 20 năm qua, có biết bao biến cố lịch sử đến với đất nước ấy, tôi vẫn luôn tin tưởng đất nước Nga, con người Nga vẫn đứng vững và phát triển.
Có một chi tiết rất thú vị mà tôi bắt gặp trong một dịp trở lại Nga. Một cậu sinh viên lái chiếc ô tô riêng với dòng chữ đề sau xe: “Cảm ơn ông, thế hệ cha ông, những con người trong cuộc chiến tranh Vệ quốc vĩ đại”. Ở Việt Nam, tầm tuổi cậu sinh viên này không ai ghi cảm ơn ông hay cảm ơn bố - những người đã chiến đấu bảo vệ thành cổ Quảng Trị, như tôi chẳng hạn. Tôi cho rằng người Nga được giáo dục về truyền thống rất tốt và họ luôn tự hào về ông cha mình.
Tôi muốn chia sẻ thêm là mỗi khi trở lại Nga, tôi luôn có cảm giác như về với quê hương mình, cảm nhận được sự phát triển, hiện đại của nơi đây cũng như sự thân thiện của người dân Nga.
Năm nay kỷ niệm 65 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam - Liên Bang Nga, ông đánh giá thế nào về chặng đường 65 năm đó? Ông có suy nghĩ và đánh giá như thế nào về tình cảm của nhân dân hai nước và mối quan hệ hữu nghị Việt - Nga hiện tại và trong tương lai?
Quan hệ Việt Nam và Nga trong 65 năm qua phải nói là tuyệt vời. Tôi muốn mượn lời ông Putin đã khẳng định về mối quan hệ Việt - Nga trong chuyến thăm chính thức của Tổng thống đến Việt Nam ngày 12/11/2013, đó là: "quan hệ tôn trọng lẫn nhau, là truyền thống tin cậy và giúp đỡ lẫn nhau. Là biết trân trọng sự giúp đỡ vô tư không hề vụ lợi của các đối tác không khi nào phản bội".
Là một trong những lớp thế hệ sinh viên đi trước, theo ông, làm thế nào để những thế hệ sinh viên đi sau hiểu và tiếp nối tình đoàn kết, quan hệ hữu nghị truyền thống tốt đẹp giữa hai nước?
Tôi vẫn nhớ lời bà nội tôi dặn: nếu như một người bà, người mẹ chăm sóc đứa con, đứa cháu của mình, cảm nhận được sự vất vả vì nó, thì lẽ dĩ nhiên sẽ dành tình yêu thương cho nó. Thế hệ trẻ chưa có thực tế với nước Nga, chưa có cảm nhận về đất nước Nga, nhất là hiện nay họ thường đi du học Âu Mỹ, cảm nhận Âu Mỹ nhiều hơn. Lớp trẻ thường hỏi tôi rằng họ nên du học ở nước nào và học cái gì. Tôi cho là không nhất thiết học nước nào, học cái gì, quan trọng là thái độ học tập như thế nào. Theo tôi, điều quan trọng là sự gắn bó và yêu thích, hãy tìm và hiểu để có thể yêu nước Nga thì sẽ cảm thấy gắn bó với nó. Những người trẻ chưa từng đặt chân lên nước Nga, nhưng nếu họ tìm hiểu về nước Nga, văn học Nga, tính cách Nga, tâm hồn Nga, thì họ sẽ dần có tình yêu với nước Nga.
Rất cảm ơn sự chia sẻ của ông. Chúc ông luôn mạnh khỏe!
Mai Hoa - Lưu Trà
