Hội thảo có 3 diễn giả chính là Giáo sư Geoffrey Till thuộc trường King’s College London (Vương quốc Anh); Tiến sỹ Sam Bateman thuộc Trung tâm quốc gia Australia về tài nguyên và an ninh biển, Đại học Wollongong; Giáo sư Stein Tonnesson thuộc Viện nghiên cứu hòa bình Na Uy (PRIO).

Đến nghe có khoảng 30 đại biểu, gồm các học giả của NUPI, PRIO, Viện nghiên cứu quốc phòng Na Uy, đại diện Hiệp hội các chủ tàu biển Na Uy, đại diện một số Đại sứ quán các nước Đông Á…

Nội dung chính của hội thảo tập trung vào những thách thức đối với an ninh biển ở Đông Á, cụ thể là những căng thẳng mới có nguy cơ gây xung đột ở Hoa Đông và Biển Đông, nhu cầu cấp bách cần xây dựng lòng tin và tăng cường hợp tác an ninh biển ở châu Á-Thái Bình Dương.   

Các đại biểu cho rằng ngại hành động đơn phương, bất chấp luật pháp quốc tế của Trung Quốc đang gây lo ngại về an ninh và an toàn hàng hải quốc tế. Hiện nay, một số nước lớn đang sử dụng chiêu bài sử dụng sức mạnh hải quân để khống chế các đường biển quan trọng. Đây là hành động nguy hiểm, có thể làm gia tăng nguy cơ xung đột và làm phức tạp hóa tình hình tranh chấp chủ quyền lãnh hải.

Giáo sư Geoffrey Till đã nêu dẫn chứng việc thiếu tôn trọng và không thực hiện đầy đủ Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC), thiếu quyết tâm chính trị khống chế xung đột tiềm tàng ở các vùng biển nóng.  

Đặc biệt, các đại biểu lên án hành động ngang ngược của Trung Quốc ở Biển Đông, cho rằng hành động này đang đe dọa an ninh và ổn định của Đông Á.

Giáo sư Stein Tonnesson và một số đại biểu nhấn mạnh rằng Trung Quốc cần phải tôn trọng luật pháp quốc tế và rằng “đường 9 đoạn" của Bắc Kinh không có cơ sở pháp lý, không thể là căn cứ đàm phán.

Các đại biểu kêu gọi Trung Quốc và các bên liên quan có cơ chế hiệu quả khống chế xung đột tiềm tàng ở Biển Đông, tiến hành đàm phán giải quyết tranh chấp một cách hòa bình, giữ gìn hòa bình, ổn định và an ninh khu vực.

Tại hội thảo, đại diện Đại sứ quán Việt Nam tại Na Uy đã chuyển tới các đại biểu tham dự tình hình cập nhật ở Biển Đông và những phát biểu của lãnh đạo cấp cao Việt Nam về việc Trung Quốc hạ đặt trái phép giàn khoan Hải Dương-981 trong vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam. Đại diện Đại sứ quán Việt Nam cũng đã trao đổi với các học giả để làm rõ hơn các vấn đề nhiều người quan tâm.  

Vũ Anh