Ông Trần Duy Hải, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Biên giới Quốc gia, Bộ Ngoại giao; ông Đỗ Văn Hậu, Tổng Giám đốc Tập đoàn Dầu khí quốc gia Việt Nam; ông Ngô Ngọc Thu, Phó Tư lệnh Tham mưu trưởng, Bộ Tư lệnh Cảnh sát biển Việt Nam; ông Ngô Mai Thịnh, đại diện Cục Kiểm ngư, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn; ông Lê Hải Bình, Quyền Vụ trưởng Vụ Thông tin Báo chí, Người Phát ngôn Bộ ngoại giao, chủ trì buổi họp báo.
Tại buổi họp báo, ông Ngô Ngọc Thu- Phó Tư lệnh kiêm Tham mưu trưởng Cảnh sát biển Việt Nam đã thông bá Đến thời điểm hiện nay, Trung Quốc đã huy động, lúc cao điểm nhất 80 tàu các loại, trong đó có 7 tàu quân sự gồm: Tàu Hộ vệ Tên lửa 534 (Giang Hồ II) và tàu tuần tiễu tấn công nhanh số hiệu 753; cùng 33 tàu Hải Cảnh, Hải Giám, Ngư Chính; và các tàu vận tải, tàu cá.
Ngoài ra, hàng ngày còn có hàng chục tốp máy bay hoạt động trên khu vực. Một nhóm tàu cá vũ trang và tàu quân sự đã vào cách đảo Lý Sơn từ 50-60 hải lý.
Theo ông Ngô Ngọc Thu, các tàu của Trung Quốc đã luôn ép các tàu kiểm ngư của Việt Nam trong lúc làm nhiệm vụ, gây hỏng hóc và làm bị thương một số người thuộc lực lượng kiểm ngư Việt Nam. Mặc dù phía Việt Nam đã tích cực kêu gọi phía Trung Quốc ngừng hành động xâm phạm, tuy nhiên phía Trung Quốc vẫn không ngừng những hành vi gây thiệt hại cho phía lực lượng Kiểm ngư Việt Nam.
Khi các tàu thực thi pháp luật của Việt Nam ra kiểm tra, ngăn chặn việc xâm phạm trái phép của giàn khoan HD981, các tàu bảo vệ của Trung Quốc, được sự yểm trợ của máy bay, có hành động hung hăng, chủ động đâm thẳng vào các tàu, dùng vòi rồng có công suất lớn phun nước vào các tàu của Việt Nam nhằm làm hư hỏng tàu thuyền và các trang thiết bị trên tàu, gây thương tích cho thủy thủ trên tàu. Cụ thể: Lúc 08 giờ 10 phút ngày 03/5, tại tọa độ 15031’ N– 111002’E (cách giàn khoan HD981 khoảng 10 hải lý) tàu Hải Cảnh 44044 chủ động đâm thẳng vào mạn phải tàu CSB4033, hậu quả làm cho tàu 4033 bị rách mạn phải chiều dài 3m, rộng 1m, làm hư hỏng máy phải và các trang thiết bị khác.
Lúc 08 giờ 30 phút ngày 4/5: Tàu Hải Cảnh 44103 chủ động đâm thẳng vào mạn trái tàu Cảnh sát biển 2012; do tàu 2012 đã tăng tốc vòng tránh, nên vết đâm chỉ bị ở chính góc đuôi tàu mạn phải diện tích khoảng 1m2, làm hư hỏng một số trang thiết bị khác trên tàu.
Ngoài các tàu cảnh sát biển thì các tàu Trung Quốc còn chủ động đâm va, phun nước vào hàng chục tàu kiểm ngư và các tàu thực thi pháp luật khác của Việt Nam. Hậu quả làm hư hỏng các trang thiết bị trên tàu và làm bị thương một số thủy thủ Việt Nam.
Lúc 12h ngày 7/5, tàu Hải cảnh 3411 tiếp tục có hành động đâm vào tàu Cảnh sát biển 8003. Trung Quốc sử dụng đồng thời máy bay số hiệu 8321 bay trên không phận tàu Cảnh sát biển 8003, nhằm uy hiếp các tàu Việt Nam.
Đối với các tàu Trung Quốc được trang bị vũ khí đều mở bạt che súng, pháo để sẵn sàng sử dụng bất cứ lúc nào, gây nên tình trạng hết sức căng thẳng trên thực địa.
Ông Ngô Ngọc Thu cho biết, các lực lượng thực thi pháp luật của Việt Nam đã có mặt kịp thời tại hiện trường, tiến hành thực hiện quyền kiểm tra, ngăn chặn hành động xâm phạm trái phép của giàn khoan và lực lượng tàu bảo vệ của Trung Quốc trong vùng biển của Việt Nam. Phát tín hiệu yêu cầu giàn khoan và các tàu của Trung Quốc rời khỏi vùng biển của Việt Nam. Trong quá trình thực thi pháp luật trên biển, lực lượng thực thi pháp luật của Việt Nam đã kiên trì, kiềm chế trước hành động hung hăng, ngang ngược của các tàu Trung Quốc. Tới đây, lực lượng thực thi pháp luật của Việt Nam tiếp tục đấu tranh kiên quyết bảo vệ chủ quyền, quyền chủ quyền, quyền tài phán của Việt Nam tại Quần đảo Hoàng Sa và vùng đặc quyền kinh tế, thềm lục địa Việt Nam.
Việt Nam kiên quyết bảo vệ quyền lợi chính đáng của mình
Tại cuộc họp báo quốc tế chiều 7/5, ông Trần Duy Hải, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Biên giới quốc gia cho biết trong những ngày qua, phía Việt Nam đã nhiều lần lên tiếng, trao đổi với phía Trung Quốc về vụ việc trên (trong đó có tiếp xúc giữa đại diện Bộ Quốc phòng Việt Nam và Tùy viên quân sự Đại sứ quán Trung Quốc tại Hà Nội, Tổng Giám đốc Tập đoàn Dầu khí Việt Nam đã gửi thư cho Chủ tịch Hội đồng quản trị kiêm Tổng Giám đốc Tập đoàn Dầu khí Hải Dương Trung Quốc - CNOOC).
Riêng phía Bộ Ngoại giao Việt Nam đã có 8 cuộc giao thiệp nghiêm túc với phía Trung Quốc tại Hà Nội và Bắc Kinh.
Chiều ngày 6/5/2014, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Phạm Bình Minh đã điện đàm với Ủy viên Quốc vụ Trung Quốc Dương Khiết Trì và trước đó ngày 4/5/2014, Thứ trưởng Ngoại giao, Trưởng đoàn đàm phán cấp Chính phủ về biên giới, lãnh thổ của Việt Nam, Hồ Xuân Sơn cũng đã điện đàm với Thứ trưởng Ngoại giao Lưu Chấn Dân, Trưởng đoàn đàm phán Chính phủ về biên giới, lãnh thổ của Trung Quốc để phản đối hoạt động bất hợp pháp của giàn khoan HD 981 trên thềm lục địa của Việt Nam.
Chiều ngày 6/5/2014, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Phạm Bình Minh đã điện đàm với Ủy viên Quốc vụ Trung Quốc Dương Khiết Trì
Cũng trong ngày 4/5, đại diện Bộ Ngoại giao đã triệu đại diện Đại sứ quán Trung Quốc tại Hà Nội để trao công hàm phản đối.
Trong các cuộc giao thiệp nói trên, phía Việt Nam đã khẳng định và nhấn mạnh:
“Khu vực giàn khoan HD-981 và các tàu bảo vệ của Trung Quốc hoạt động hoàn toàn nằm trong vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam; hoạt động của giàn khoan và các tàu bảo vệ của Trung Quốc đã vi phạm nghiêm trọng quyền chủ quyền và quyền tài phán của Việt Nam theo quy định của Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển năm 1982, vi phạm Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông năm 2002 (DOC) và các thỏa thuận có liên quan khác giữa lãnh đạo cấp cao hai nước cũng như Thỏa thuận về những nguyên tắc cơ bản chỉ đạo giải quyết vấn đề trên biển Việt Nam-Trung Quốc. Việt Nam yêu cầu Trung Quốc rút ngay giàn khoan nói trên và các tàu ra khỏi vùng biển của Việt Nam.
Việt Nam có đầy đủ bằng chứng lịch sử và cơ sở pháp lý để khẳng định chủ quyền của Việt Nam đối với hai quần đảo Trường Sa và Hoàng Sa, cũng như được hưởng quyền chủ quyền và quyền tài phán đối với vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của mình phù hợp với Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển năm 1982. Việt Nam yêu cầu Trung Quốc tôn trọng chủ quyền của Việt Nam đối với hai quần đảo Trường Sa và Hoàng Sa, tôn trọng quyền chủ quyền và quyền tài phán của Việt Nam đối với vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của mình.
Việt Nam cũng đề nghị Trung Quốc giải quyết tranh chấp liên quan đến chủ quyền, quyền chủ quyền và quyền tài phán tại Biển Đông thông qua đàm phán và các biện pháp hòa bình, phù hợp luật pháp quốc tế, bao gồm Hiến chương Liên Hợp Quốc và Công ước của Liên Hợp Quốc về Luật Biển năm 1982.
Trong khi đó, phía Trung Quốc cho rằng “hoạt động của giàn khoan HD-981 là hoạt động dầu khí bình thường của Trung Quốc ở khu vực phía Nam đảo “Trung Kiến” (tức đảo Tri Tôn) thuộc quần đảo “Tây Sa” (tức quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam), không liên quan gì đến thềm lục địa và vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam. Trung Quốc cũng cho rằng đây là “khu vực thuộc vùng biển của quần đảo “Tây Sa” (tức quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam) và hoạt động lần này là hoạt động thăm dò dầu khí bình thường trong vùng biển do Trung Quốc quản lý, “không có tranh chấp”.
Phía Việt Nam đã hoàn toàn bác bỏ và kiên quyết không chấp nhận quan điểm sai trái này của phía Trung Quốc.
Việc phía Trung Quốc bất chấp giao thiệp của phía Việt Nam vẫn không rút giàn khoan nói trên cùng các tàu dịch vụ dầu khí và các tàu bảo vệ ra khỏi vùng biển của Việt Nam rõ ràng là hành động cố tình và có chủ ý xâm phạm nghiêm trọng quyền chủ quyền và quyền tài phán của Việt Nam đối với vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam; cũng như đã vi phạm các quy định có liên quan của luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển năm 1982, và trái với tinh thần và lời văn của Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông. Hành vi và thái độ của Trung Quốc cũng đi ngược lại các thỏa thuận và nhận thức chung giữa lãnh đạo hai nước và Thỏa thuận về những nguyên tắc cơ bản chỉ đạo giải quyết vấn đề trên biển Việt Nam -Trung Quốc. Các văn kiện này đều nhấn mạnh việc các bên cần kiềm chế, không làm phức tạp thêm tranh chấp và tiến hành đàm phán, thương lượng để giải quyết bất đồng.
Việc làm của Trung Quốc đã ảnh hưởng rất lớn đến sự tin cậy chính trị giữa hai nước, ảnh hưởng tiêu cực đến các diễn đàn đàm phán về các vấn đề trên biển giữa hai nước, trong đó có diễn đàn của Nhóm bàn bạc về hợp tác cùng phát triển trên biển, tác động xấu đến tâm tư, tình cảm của nhân dân hai nước. Việt Nam một lần nữa nghiêm túc yêu cầu Trung Quốc rút ngay giàn khoan nói trên cùng các tàu, thiết bị, nhân sự có liên quan ra khỏi thềm lục địa của Việt Nam, bồi thường cho những thiệt hại gây ra cho người và phương tiện của Việt Nam và không để tái diễn các hành động tương tự.
Việt Nam kiên quyết bảo vệ các quyền lợi chính đáng của mình phù hợp với luật pháp quốc tế.
Lực lượng Kiểm ngư: Tiếp tục đấu tranh bằng mọi biện pháp
Tại cuộc họp báo, đại diện lực lượng Kiểm ngư Việt Nam (thuộc Bộ NNPTNT) cho biết ngày 1/5, các tàu Kiểm ngư đang thực hiện nhiệm vụ tuần tra, kiểm soát, thanh tra thủy sản trên vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam, phát hiện giàn khoan nước sâu HD 981 và lực lượng bảo vệ cơ động từ phía Bắc xuống hạ đặt khoan thăm dò ở Nam đảo Tri Tôn 17 hải lý, vi phạm vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam.
Trong khi các tàu Kiểm ngư (761, 762, 763, 764, 765, 628, 629; 766, 767, 768, 769, 770) tiến hành tuyên truyền, ngăn cản, xua đuổi hành vi vi phạm chủ quyền nằm trong vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam thì Trung Quốc vẫn tiếp tục có nhiều hành động vi phạm, đồng thời tăng cường lực lượng xuống bảo vệ nhằm đạt được mục đích hạ đặt giàn khoan để khoan thăm dò (ngày 2/5 có 27 tàu bảo vệ; ngày 3/5 có 37 tàu bảo vệ; đến 11 giờ 00 ngày 3/5 có 46 tàu bảo vệ; ngày 5/5 có 66 tàu bảo vệ).
Lực lượng bảo vệ của Trung Quốc đã tiếp cận có hành động mở bạt pháo đe dọa, uy hiếp các tàu Kiểm ngư Việt Nam đang thực hiện nhiệm vụ trên biển ở khu vực trên. Cụ thể: Các tàu Hải Cảnh chủ động húc đẩy, đâm va với tốc độ cao, góc tiếp cận lớn, rú còi, chiếu đèn pha, phun nước áp lực cao làm hư hại đến các tàu Kiểm ngư Việt Nam.
Các tàu Hải Cảnh của Trung Quốc chủ động húc đẩy, đâm va với tốc độ cao, góc tiếp cận lớn, rú còi, chiếu đèn pha, phun nước áp lực cao làm hư hại đến các tàu Kiểm ngư Việt Nam. Nguồn ảnh: Bộ Ngoại giao Việt Nam
Cụ thể: Lúc 07 giờ 50 phút ngày 2/5, tàu Kiểm ngư 762 bị 5 tàu Trung Quốc vây quanh (tàu dịch vụ HUAZE 7551; HC 46001, 46105 và tàu vận tải 5.000 tấn), mặc dù chấp nhận đâm va nhưng không thoát ra khỏi vòng vây, trong đó có: 2 tàu Hải Cảnh 46015, 46001 đâm 4 lần vào mũi tàu làm móp lan can mũi; lúc 08 giờ 45 phút cùng ngày tàu Kiểm ngư 762 cơ động vòng tránh, bị tàu HC 46015 đâm vào mạn làm vỡ cửa kính, cửa sổ mạn.
- Lúc 10 giờ 30 phút ngày 2/5, tàu Kiểm ngư 764 ở tọa độ 15°20’ - 111° 08’ bị tàu dịch vụ DK - 03 đâm làm hỏng mạn boong mũi, lan can lái mạn trái.
- Lúc 09 giờ 00 ngày 3/5, Trung Quốc sử dụng lực lượng đông bao vây, chặn mũi, chặn đuôi và đâm thẳng vào tàu Việt Nam với vận tốc lớn. Hậu quả: tàu Kiểm ngư 765 bị đâm làm hỏng máy chính giữa, mạn phải bị móp méo.
- Lúc 13 giờ 30 phút ngày 3/5, tàu Kiểm ngư 762 ở tọa độ 15°25’ - 111°09’ bị tàu Hải Cảnh phun nước áp lực cao làm vỡ kính đài chỉ huy, chập điện hỏng khí tài hàng hải.
- Lúc 13 giờ 45 phút ngày 3/5, tàu Kiểm ngư 629 bị tàu Нải Cảnh 12101 phun nước áp lực cao làm vỡ kính đài chỉ huy, hỏng máy lái.
- Lúc 14 giờ 45 phút ngày 3/5, tàu Kiểm ngư 628 bị tàu Trung Quốc phun nước áp lực cao làm bật nắp ăng-ten hệ thống Visat
- Lúc 00 giờ 30 phút ngày 4/5, một tàu Hải Cảnh, 1 tàu dịch vụ số hiệu 242 chủ động tiếp cận rú còi, chiếu đèn pha vây ép va vào sau lái tàu Kiểm ngư 628, qua kiểm tra không hư hỏng gì.
- Lúc 15 giờ 30 phút ngày 4/4, tàu Kiểm ngư 629 bị đâm vỡ 2 kính khoang ngủ mạn trái, hệ thống điện bị chập; tàu Kiểm ngư 764 bị đâm hỏng be chắn sóng sau lái mạn trái sâu 2m, hỏng lan can boong trung; tàu Kiểm ngư 762 bị tàu Hải Cảnh va húc 3 lần làm móp lan can mạn phải, hỏng radar, máy lái.
- 08 giờ 45 phút ngày 5/5, tàu Kiểm ngư 768 ở tọa độ 15029’-111°07’ bị đâm nhưng khỏng hư hỏng gì; tàu Kiểm ngư 770 ở tọa độ 15°28’-111°07’ bị tàu Hải Cảnh đâm móp boong trung bên trái sau lái dài khoảng 1m; tàu Kiểm ngư 766 bị tàu Hải Cảnh phun nước làm vỡ 5 kính ở mạn và đài chỉ huy bên trái, làm chập điện hệ thống máy hàng hải.
- 09 giờ 45 phút ngày 5/5, tàu Kiểm ngư 762 bị tàu Hải Cảnh đâm làm biến dạng 3m tôn boong trung; tàu Kiểm ngư 629 bị hỏng máy phụ; tàu Kiểm ngư 761 bị đâm nhưng không hư hỏng gì.
- 16 giờ 00 ngày 5/5, tàu Kiểm ngư 764 bị tàu Hải Cảnh đâm làm sập tôn boong trung tại xương sườn 23 mạn trái, vách phòng ngủ bị móp; tàu Kiểm ngư 766 bị tàu Hải Cảnh đâm làm hỏng 2 quạt thông gió khoang máy, hệ thống hàng hải và radar chỉ thị mục tiêu.
Lực lượng Kiểm ngư Việt Nam đã thực hiện đúng chức năng bảo vệ chủ quyền, quyền chủ quyền, quyền tài phán của quốc gia trên các vùng biển theo quy định của pháp luật;
Các tàu Kiểm ngư đã phối hợp với lực lượng Cảnh sát biển kiên quyết đấu tranh để giữ vững chủ quyền và kiềm chế không để xảy ra xung đột, giữ môi trường hòa bình, ổn định trên biển.
Hiện nay, lực lượng Kiểm ngư đang tiếp tục bằng mọi biện pháp đấu tranh buộc giàn khoan của Trung Quốc phải rời khỏi vùng biển Việt Nam./.
