Từ năm 1990, Tây Ban Nha tích cực ủng hộ Việt Nam trong việc bình thường hoá quan hệ với các tổ chức tài chính, tiền tệ quốc tế và thúc đẩy quan hệ giữa Việt Nam và Liên minh châu Âu (EU). Tháng 11/1997 đã mở Đại sứ quán Tây Ban Nha tại Hà Nội, thúc đẩy mạnh việc trao đổi các đoàn chính trị-xã hội, văn hóa và nghệ thuật giữa hai nước, góp phần tăng cường hiểu biết lẫn nhau. Tháng 10/2001, Thủ tướng Phan Văn Khải thăm chính thức Tây Ban Nha, dẫn theo một đoàn doanh nghiệp khá hùng hậu, đưa quan hệ hai nước phát triển toàn diện, cả chính trị, văn hóa – xã hội và kinh tế. Tháng 7/2002, Đại sứ quán Việt Nam được mở ở Madrid phục vụ cho bước phát triển mới đó. Tháng 4/2006 Vua Juan Carlos thăm Việt Nam; hai bên ký kết một loạt hiệp định hợp tác kinh tế, văn hóa, giáo dục, khoa học ký thuật, lãnh sự, hoàn tất khung pháp lý làm cơ sở cho quan hệ hai nước sự phát triển ổn định, lâu dài. Đặc biệt, tháng 12/2009, trong chuyến thăm Tây Ban Nha của Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết, hai bên đã thiết lập quan hệ đối tác chiến lược hướng tới tương lai. Tây Ban Nha trở thành một trong ba nước đầu tiên trong khối EU (hai nước kia là Anh, Đức) có quan hệ đối tác chiến lược với Việt Nam.HIện nay, Tây Ban Nha là đối tác thương mại lớn của Việt Nam tại châu Âu với kim ngạch thương mại hai chiều liên tục tăng trưởng cao, trung bình tăng 15% - 20% mỗi năm. Năm 2011, trao đổi thương mại giữa hai nước đạt trên 1,5 tỷ Euro. Trong quí I/2012, giá trị xuất khẩu của Việt Nam sang Tây Ban Nha đạt 416 triệu đô la Mỹ, nhập khẩu đạt gần 60 triệu đô la Mỹ. Hàng dệt, may, gạo, cà phê và hạt tiêu là những mặt hàng xuất khẩu chính của Việt Nam tới thị trường Tây Ban Nha.
Trong nhiều năm qua, các dự án hợp tác phát triển do Tây Ban Nha tài trợ cho các chương trình xóa đói giảm nghèo, y tế, cung cấp nước sạch đã góp phần quan trọng vào công cuộc phát triển kinh tế - xã hội của Việt Nam. Hiện nay, chính phủ Tây Ban Nha đang tài trợ cho dự án “Tăng cường năng lực ngành du lịch Việt Nam trong thực hiện chiến lược phát triển du lịch giai đoạn 2011-2020, tầm nhìn 2030, tập trung vào các chính sách có trách nhiệm với xã hội”. Tổng số vốn của dự án là 400.000 Euro, được viện trợ theo hình thức không hoàn lại. Dự án được thực hiện tại các tỉnh Lào Cai, Điện Biên, Hà Giang trong thời gian 1 năm từ năm 2011-2012.
Ở tuổi 35, quan hệ Việt Nam – Tây Ban Nha đang tỏ rõ sự trưởng thành của nó và hứa hẹn một tương lai tốt đẹp. Bất chấp tình hình khó khăn chung của kinh tế thế giới và ở mỗi nước, các hoạt động giao lưu văn hóa, nghệ thuật, quảng bá ngôn ngữ Tây Ban Nha, du lịch đang tiếp tục được duy trì, phát huy vai trò mở đường và gắn kết quan hệ của chúng. Các hoạt động kỷ niệm 35 năm thiết lập quan hệ ngoại giao giữa hai nước diến ra sôi động từ đầu năm đên nay ở Hà Nội, Madrid, Barcelona, thành phố Hồ Chí Minh cho thấy quan hệ hai nước vẫn tiếp tục được lãnh đạo và nhân dân hai nước quan tâm chăm sóc nuôi dưỡng, thúc đẩy phát triển.
Hà Nội, ngày 10 tháng 11 năm 2012
Nguyễn Xuân Phong
Nguyên Đại sứ Việt Nam tại Vương quốc Tây Ban Nha (2002-2006),
Phó Chủ tịch Hội hữu nghị Việt Nam – Tây Ban Nha TW,
Phó Chủ tịch Hội hữu nghị Việt Nam – Tây Ban Nha Thành phố Hà Nội
