Ngày 3/2/2025 đánh dấu mốc kỷ niệm 75 năm thiết lập quan hệ ngoại giao giữa hai nước Việt Nam và Romania, ghi dấu mối quan hệ ngày càng gắn bó mật thiết và phát triển không ngừng giữa hai nước.

Việt Nam và Romania thiết lập quan hệ ngoại giao ngày 3/2/1950. 75 năm qua, quan hệ hữu nghị truyền thống và hợp tác nhiều mặt giữa Việt Nam và Romania không ngừng được các thế hệ lãnh đạo và nhân dân hai nước quan tâm, vun đắp và phát triển tích cực trên nhiều lĩnh vực.

Trải qua 75 năm, quan hệ hữu nghị truyền thống và hợp tác tốt đẹp giữa Việt Nam và Romania đã có những thành tựu quan trọng và không ngừng phát triển mạnh mẽ.

Quan hệ chính trị-ngoại giao không ngừng củng cố và phát triển

Việt Nam và Romania thiết lập quan hệ ngoại giao ngày 3/2/1950. 75 năm qua, quan hệ hữu nghị truyền thống và hợp tác nhiều mặt giữa Việt Nam và Romania không ngừng được các thế hệ lãnh đạo và nhân dân hai nước quan tâm, vun đắp và phát triển tích cực trên nhiều lĩnh vực.

Trong cuộc kháng chiến giành độc lập dân tộc, thống nhất đất nước của Việt Nam trước đây, Romania đã có nhiều ủng hộ và đóng góp thiết thực cả về vật chất và tinh thần; đặc biệt, đào tạo cho Việt Nam hàng ngàn kỹ sư, tiến sỹ và công nhân kỹ thuật trong các lĩnh vực dầu khí, xây dựng, cơ khí chế tạo, điện, nông nghiệp. Nhân dân Việt Nam luôn ghi nhớ và biết ơn sự giúp đỡ này.

Chủ tịch Hồ Chí Minh đón Thủ tướng Romania Chivu Stoica thăm hữu nghị chính thức Việt Nam (23/3/1958). (Ảnh: TTXVN)

Trong suốt những năm qua, quan hệ chính trị tin cậy và hợp tác giữa hai nước không ngừng được củng cố. Hai bên duy trì các chuyến thăm và tiếp xúc ở cấp cao, tăng cường trao đổi đoàn ở cấp bộ, ngành, thể hiện sự đa dạng quan hệ hợp tác song phương, tạo cơ sở thuận lợi để phát triển quan hệ hợp tác kinh tế-thương mại hiệu quả.

Về phía Việt Nam có các chuyến thăm Romania của: Chủ tịch nước Trần Đức Lương (tháng 10/2003); Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Phú Trọng (tháng 6/2008); Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân (9/2013); Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính gặp Tổng thống Romania Klaus Werner Iohannis tại Hội nghị cấp cao kỷ niệm 45 năm Quan hệ đối thoại ASEAN-EU diễn ra ở Brussels (Bỉ) (tháng 12/2022) và tại Đại hội đồng Liên hợp quốc khóa 78 diễn ra ở New York (Hoa Kỳ) (tháng 9/2023); Thủ tướng Phạm Minh Chính thăm chính thức Romania (tháng 1/2024).

Về phía Romania có các chuyến thăm Việt Nam của: Thủ tướng Nicolae Vacaroiu (tháng 7/1995); Tổng thống Emil Constantinescu và 3 Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng các Bộ: Ngoại giao, Tài chính, Công thương (nhân dự Hội nghị cấp cao Pháp ngữ lần VII, tháng 11/1997); Tổng thống Ion Iliescu (tháng 2/2002); Chủ tịch Ủy ban Đối ngoại Hạ viện Korodi Attila (tháng 4/2011; tháng 11/2011); Thủ tướng Romania Dacian Ciolos (tháng 7/2016); Quốc vụ khanh Bộ Ngoại giao Romania Monica Gheorgita (tháng 5/2019); Chủ tịch Nhóm Nghị sỹ hữu nghị Romania-Việt Nam Eugen Neata (tháng 10/2022).

Gần đây nhất, nhân chuyến thăm chính thức Romania của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính (tháng 1/2024), hai bên đã trao đổi sâu rộng về các định hướng lớn và các biện pháp cụ thể nhằm đẩy mạnh hợp tác hữu nghị truyền thống hai nước lên tầm cao mới trong thời gian tới.

Thủ tướng Phạm Minh Chính cho biết Việt Nam mong muốn thúc đẩy quan hệ hợp tác với Romania nhiều hơn nữa, vì sự hùng cường, thịnh vượng của mỗi nước và hạnh phúc, ấm no của nhân dân hai nước.

Trong khi đó, Thủ tướng Romania Ion Marcel Ciolacu đánh giá Việt Nam một trong những thị trường tiềm năng nhất của Romania tại châu Á-Thái Bình Dương, ngày càng có nhiều doanh nghiệp Romania quan tâm mở rộng đầu tư, kinh doanh ở Việt Nam.

Thủ tướng Ion-Marcel Ciolacu cho biết đã đến thời điểm đưa quan hệ hai nước lên tầm cao mới. Đặc biệt, Romania làm cầu nối giữa Việt Nam với Liên minh châu Âu (EU); ngược lại Việt Nam làm cầu nối giữa Romania với Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN), với mục tiêu thúc đẩy mạnh mẽ hơn nữa hợp tác kinh tế, thương mại, đầu tư để kim ngạch thương mại hai chiều sớm đạt 1 tỷ USD trong những năm tới.

Hai bên nhất trí thúc đẩy, tạo điều kiện thông thoáng nhiều hơn nữa để hàng hóa của hai nước vào thị trường của nhau. Trong đó, Romania mong muốn xuất khẩu vào Việt Nam các loại hàng hóa mà Romania có thế mạnh như: sản phẩm nông nghiệp, công nghiệp dược phẩm; đề nghị hỗ trợ các dự án hiện có, thúc đẩy các dự án hợp tác đầu tư mới.

Hai bên cũng nhất trí phát huy hơn nữa các cơ chế hợp tác song phương, nhất là Ủy ban liên Chính phủ về hợp tác kinh tế Việt Nam-Romania; tiếp tục triển khai đầy đủ, hiệu quả Hiệp định Thương mại Tự do EU-Việt Nam (EVFTA) và Hiệp định Bảo hộ Đầu tư EU-Việt Nam (EVIPA).

Có thể khẳng định, chuyến thăm chính thức Romania của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính là dấu mốc quan trọng trong quan hệ đối tác hữu nghị truyền thống Việt Nam-Romania, giúp gia tăng tin cậy chính trị, đẩy mạnh hợp tác toàn diện ngày càng đi vào chiều sâu, thực chất, hiệu quả; vì sự phồn vinh của mỗi nước và vì hòa bình, ổn định, hợp tác và phát triển ở khu vực và trên thế giới.

Để tạo thuận lợi cho việc hợp tác phát triển, Việt Nam và Romania đã ký nhiều văn kiện như Hiệp định về Khuyến khích và Bảo hộ đầu tư (1994); Hiệp định hợp tác trong các lĩnh vực văn hóa, khoa học, giáo dục và thể thao (1995); Hiệp định về tránh đánh thuế trùng (1995); Hiệp định Lãnh sự (1995); Hiệp định hợp tác về khoa học, công nghệ và môi trường (1999); Hiệp định hợp tác kinh tế (2009); Hiệp định hợp tác trong lĩnh vực Quốc phòng (2011)…

Chỉ riêng trong chuyến thăm chính thức Romania của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính (tháng 1/2024), hai bên đã ký kết và trao 19 văn kiện hợp tác giữa các bộ, ngành, cơ quan hai nước gồm: Bản ghi nhớ về việc thúc đẩy hợp tác trao đổi những vấn đề quan tâm trong lĩnh vực kinh tế giữa Bộ Công Thương Việt Nam và Bộ Kinh tế, Doanh nghiệp và Du lịch Romania; Chương trình hợp tác giữa Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Việt Nam và Bộ Văn hóa Romania; Bản ghi nhớ hợp tác lao động và an sinh xã hội giữa Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội Việt Nam và Bộ Lao động và Đoàn kết Xã hội Romania; Thỏa thuận hợp tác về mối quan hệ hữu nghị giữa thành phố Ninh Bình, tỉnh Ninh Bình và thành phố Buzias, tỉnh Timis của Romania; cùng 15 thỏa thuận hợp tác, bản ghi nhớ hợp tác giữa các học viện, trường đại học của Việt Nam và Romania.

Ngoài ra, hai nước tích cực hỗ trợ lẫn nhau tại các diễn đàn đa phương như: Liên hợp quốc, Cộng đồng Pháp ngữ (Francophonie), Diễn đàn Hợp tác Á-Âu (ASEM)…, đóng góp cho các vấn đề hoà bình, an ninh và phát triển ở khu vực và trên thế giới.

Hợp tác hiệu quả trên nhiều lĩnh vực khác

Bên cạnh quan hệ chính trị, mối quan hệ hữu nghị và truyền thống giữa hai nước vẫn đang tiếp tục phát triển mạnh mẽ trên nhiều lĩnh vực, góp phần tích cực vào công cuộc phát triển kinh tế-xã hội ở mỗi nước.

Quan hệ kinh tế, thương mại giữa Việt Nam và Romania đạt được nhiều bước phát triển trong thời gian qua. Kim ngạch thương mại hai chiều năm 2020 đạt 288,38 triệu USD; năm 2021 đạt 370,08 triệu USD; năm 2022 đạt 425 triệu USD; năm 2023 đạt 430,86 triệu USD; năm 2024 đạt 533,6 triệu USD.

Romania là một trong ba quốc gia thành viên Liên minh châu Âu (EU) đầu tiên phê chuẩn Hiệp định Bảo hộ Đầu tư (EVIPA) vào tháng 6/2019; cũng là nước đóng vai trò lớn trong việc thúc đẩy đi đến ký kết và phê chuẩn Hiệp định Thương mại Tự do EU-Việt Nam (EVFTA).

Quan hệ kinh tế, thương mại giữa hai nước đạt được nhiều bước phát triển trong thời gian qua. Kim ngạch thương mại hai chiều năm 2020 đạt 288,38 triệu USD; năm 2021 đạt 370,08 triệu USD; năm 2022 đạt 425 triệu USD; năm 2023 đạt 430,86 triệu USD; năm 2024 đạt 533,6 triệu USD.

Về đầu tư, tính lũy kế đến hết tháng 12/2024, Romania đứng thứ 96/147 quốc gia và vùng lãnh thổ đầu tư vào Việt Nam với 6 dự án, tổng vốn đăng ký là 1,43 triệu USD.

Hợp tác trong lĩnh vực văn hóa, giáo dục-đào tạo luôn nhận được sự quan tâm thúc đẩy từ lãnh đạo cấp cao hai nước. Từ năm 1992, Romania đã khởi động lại việc cấp học bổng cho Việt Nam.

Hai nước ký Hiệp định về Hợp tác trong các lĩnh vực văn hoá, khoa học, giáo dục và thể thao năm 1995, theo đó hàng năm, phía Romania cấp cho Việt Nam 20 học bổng đại học và trên đại học. Hai bên đã ký Chương trình giáo dục giai đoạn mới 2023-2027 (tháng 4/2023).

Việt Nam xuất khẩu sang Romania chủ yếu là xơ, sợi dệt các loại; hàng thủy sản; máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện; sản phẩm từ sắt thép; càphê…Trong ảnh: Sản xuất, gia công linh kiện đo lường nhiệt độ của Công ty TNHH Sankoh Việt Nam (100% vốn Nhật Bản) tại Khu Công nghiệp Bờ Trái Sông Đà, tỉnh Hòa Bình. (Ảnh: Tuấn Anh/TTXVN)

Ngoại giao nhân dân giữa hai nước thời gian qua đạt được bước phát triển tích cực từ sau đại dịch COVID-19, giúp đẩy mạnh trao đổi văn hóa, học thuật và kinh doanh.

Có thể kể đến là việc: đại diện của hơn 30 trường đại học Romania đã đến thăm Việt Nam trong hơn 2 năm qua; Dàn nhạc giao hưởng Bucharest nổi tiếng đã đến biểu diễn tại Việt Nam vào năm 2022 và 2023 tại Nhà hát Lớn Hà Nội và Đà Lạt. Một số phái đoàn kinh tế cũng đã đến thăm Việt Nam trong năm 2023, tìm kiếm cơ hội mới nhằm làm sâu sắc và đa dạng hóa hợp tác kinh tế song phương.

Thời gian tới, hai bên nhất trí tăng cường hợp tác đào tạo và nghiên cứu giữa các trường đại học hai nước trong các lĩnh vực kỹ thuật công nghệ cao, công nghệ thông tin, nông nghiệp, y dược.

Cùng với đó, hai bên nhất trí thúc đẩy hợp tác văn hóa, thể thao và du lịch nhằm tăng cường sự hiểu biết, gắn kết và giao lưu nhân dân giữa hai nước; cũng như tiếp tục tăng cường hợp tác hiệu quả trên các lĩnh vực khác như khoa học công nghệ, thông tin truyền thông, nông nghiệp, lao động, hợp tác giữa các địa phương.

Cộng đồng người Việt Nam tại Romania hiện có khoảng 650 người (tính đến đầu năm 2024), chủ yếu kinh doanh hàng may mặc tại Trung tâm thương mại Dragon ở thủ đô Bucharest. Cộng đồng người Việt đoàn kết và hướng về quê hương, thực sự là cầu nối quan trọng trong sự nghiệp phát triển mối quan hệ truyền thống giữa hai nước.

Trên nền tảng thành tựu 75 năm quan hệ hợp tác hữu nghị truyền thống gắn bó và phát triển tốt đẹp, năm 2025 hai nước sẽ tổ chức nhiều hoạt động nhằm kỷ niệm ngày thiết lập quan hệ ngoại giao (3/2/1950-3/2/2025).

Các hoạt động kỷ niệm này là dịp để lãnh đạo và nhân dân hai nước đẩy mạnh sự tin cậy chính trị, tăng cường quan hệ hợp tác hữu nghị truyền thống Việt Nam-Romania trên tất cả các lĩnh vực và làm sâu sắc hơn nữa tình cảm hữu nghị giữa nhân dân hai nước; khẳng định Việt Nam là một trong những đối tác quan trọng hàng đầu của Romania tại khu vực châu Á-Thái Bình Dương và Romania là đối tác quan trọng của Việt Nam trong Liên minh châu Âu (EU)./.

Theo TTXVN