Nhân dịp Tết Nguyên đán Đinh Dậu 2017, phóng viên Báo điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam đã có cuộc phỏng vấn Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký phụ trách Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam Đôn Tuấn Phong về những thành tựu nổi bật của công tác đối ngoại nhân dân trong năm 2016 vừa qua.

Phóng viên (PV): Với nhiều hoạt động đa dạng và phong phú, công tác đối ngoại nhân dân do Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam triển khai trong năm 2016 đã để lại những dấu ấn quan trọng, đóng góp tích cực và hiệu quả vào các hoạt động đối ngoại Đảng và ngoại giao Nhà nước. Vậy ông có thể chia sẻ những thành tựu nổi bật của công tác đối ngoại nhân dân trong năm 2016 vừa qua?

Ông Đôn Tuấn Phong: Cũng như những năm trước đây, trong năm 2016, Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam đã làm tốt vai trò là một tổ chức chính trị - xã hội chuyên trách về công tác đối ngoại nhân dân, hậu thuẫn đắc lực cho đối ngoại Đảng và ngoại giao Nhà nước. Hoạt động đối ngoại nhân dân của Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam tiếp tục đạt được nhiều kết quả tích cực trên nhiều lĩnh vực:

Về quan hệ hữu nghị và hợp tác nhân dân, trong năm 2016, các hoạt động được triển khai đồng bộ và đa dạng, trước hết là với các nước láng giềng và các nước trong khu vực ASEAN, các nước có quan hệ đối tác chiến lược, các nước bạn bè truyền thống, các nước lớn và các quốc gia khác.

Đặc biệt, trong quan hệ hợp tác song phương với các nước láng giềng như Lào, Campuchia và Trung Quốc, Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam thường xuyên phối hợp với các tổ chức đối tác các nước bạn tổ các hoạt động giao lưu hữu nghị nhằm tăng cường sự hiểu biết, đoàn kết và hợp tác giữa nhân dân Việt Nam và nhân dân các nước Lào, Campuchia, Trung Quốc. Điển hình, trong năm 2016, Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam đã phối hợp chặt chẽ với các đối tác Trung Quốc tổ chức các hoạt động giao lưu hữu nghị, diễn đàn nhân dân, gặp gỡ hữu nghị… nhằm ôn lại truyền thống quan hệ tốt đẹp giữa hai nước, đồng thời nâng cao nhận thức đặc biệt là trong thế hệ trẻ về quan hệ hữu nghị giữa hai nước, về sự gắn bó giữa hai nước, thậm chí cả về khó khăn trong quan hệ hiện nay mà trong đó phía Việt Nam luôn khẳng định đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, đa dạng hóa và kiên quyết, kiên trì giải quyết những bất đồng bằng các biện pháp hòa bình. Cũng như với Trung Quốc, năm 2016, Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam đẩy mạnh giao lưu nhân dân kết hợp với giáo dục truyền thống nhất là trong giới trẻ về mối quan hệ đặc biệt Việt – Lào như tổ chức cho các bạn trẻ Lào đi thăm các khu di tích lịch sử cách mạng tại Việt Nam, tổ chức cho các cựu quân tình nguyện, cựu chuyên gia Việt Nam đã từng chiến đấu và làm việc tại Lào đi thăm lại chiến trường xưa, thăm các di tích lịch sử văn hóa, cách mạng. Với Campuchia, rất nhiều hoạt động được triển khai trong năm qua, đặc biệt phải kể đến các hoạt động giao lưu giữa nhân dân các tỉnh biên giới hai nước, phong trào “Ươm mầm hữu nghị” – phong trào đỡ đầu học sinh, sinh viên Campuchia đang học tập tại Việt Nam, góp phần tăng cường quan hệ tình cảm giữa các gia đình Việt Nam với học sinh, sinh viên Campuchia để sau này các em sẽ là những người tiếp tục vun đắp tình hữu nghị giữa hai nước.

Với các nước ASEAN cũng như các nước có quan hệ đối tác chiến lược với Việt Nam, Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam triển khai nhiều hoạt động đối ngoại nhân dân phong phú và đa dạng, với cách tiếp cận theo từng nhóm đối tượng cụ thể. Cụ thể đối với các nước ASEAN, Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam cùng với các tổ chức thành viên chú trọng đến các diễn đàn đa phương trong khu vực nhằm tăng cường hiểu biết và tình đoàn kết giữa nhân dân các nước trong khu vực ASEAN, đấu tranh và phấn đấu vì một ASEAN giàu mạnh, thịnh vượng, hòa bình và ổn định, chống lại những luận điệu vu khống về tình hình nhân quyền của Việt Nam.

Với các nước có mối quan hệ đối tác chiến lược và đối tác toàn diện, các hoạt động của Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam cũng có cách tiếp cận  riêng biệt. Điển hình như với Hoa Kỳ, Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam đã chú trọng triển khai các hoạt động nhằm nâng cao nhận thức của công chúng về quan hệ Việt – Mỹ và đặc biệt nhân chuyến thăm Việt Nam của Tổng thống Mỹ Obama, Liên hiệp đã chủ trì tổ chức cuộc nói chuyện với quy mô rất lớn cho học sinh, sinh viên và các giới khác của Việt Nam.

Bên cạnh các hoạt động song phương triển khai rộng khắp, hoạt động đa phương của Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam trong năm 2016 vừa qua có những bước đột phá. Thông qua sự tham gia của Việt Nam trên các diễn đàn quốc tế và khu vực, cũng như việc đứng ra đang cai tổ chức nhiều hoạt động quốc tế và khu vực ở Việt Nam hoặc mời khách quốc tế vào dự các đại hội, hội nghị trong nước, nhiều đoàn thể và tổ chức nhân dân đã tham gia và góp phần mang lại những hiệu quả đối ngoại rất đáng kể, tạo được tiếng vang và được dư luận bạn bè các nước đánh giá cao. Việc chúng ta tích cực tham gia các diễn đàn đa phương trên thế giới đã truyền tải thông điệp hòa bình của Việt Nam, ủng hộ các phong trào tiến bộ của nhân dân thế giới, đồng thời đấu tranh phản đối những luận điệu sai trái về tình hình Việt Nam. Thông qua các hoạt động đó, chúng ta tiếp cận với phong trào hòa bình, phong trào đoàn kết, phong trào tiến bộ của nhân dân thế giới để cùng nhau tập hợp lực lượng đoàn kết với Việt Nam, quảng bá hình ảnh Việt Nam, đóng góp vào phong trào thế giới bảo vệ hòa bình, vì độc lập, dân chủ, bình đẳng và phát triển bền vững.

Các hoạt động hòa bình, hữu nghị, hợp tác song phương và đa phương năm 2016 đã từng bước được cải tiến theo hướng nâng cao hiệu quả, mang tính thiết thực và ý nghĩa chính trị. Những năm tiếp theo sẽ được triển khai theo hướng đột phá, lựa chọn một số khâu trọng yếu, môt số cách tiếp cận cơ bản, những nhóm đối tượng đặc thù để thực hiện tốt hơn nhiệm vụ của công tác đối ngoại nhân dân là tuyên truyền sâu rộng về đất nước, con người Việt Nam, về lịch sử văn hóa, chính sách, tranh thủ sự ủng hộ của bạn bè quốc tế đối với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Công tác phi chính phủ nước ngoài trong năm 2016 cũng đã đạt được những kết quả quan trọng. Mối quan hệ giữa Việt Nam với các tổ chức phi chính phủ nước ngoài tiếp tục phát triển. Chúng ta tranh thủ được số lượng lớn viện trợ phi chính phủ nước ngoài để phát triển kinh tế - xã hội; đảm bảo yêu cầu quản lý và sử dụng hiệu quả viện trợ phi chính phủ nước ngoài.

Trong công tác thông tin đối ngoại, số lượng các công cụ đối ngoại của Liên hiệp trong năm qua đã được tăng cường và chất lượng đã được nâng lên, điển hình là Báo Thời Đại – Diễn đàn của Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam đã xuất bản báo in và báo mạng điện tử với 4 ngôn ngữ gồm tiếng Việt, tiếng Anh, tiếng Nga, tiếng Trung. Đây là công cụ đối ngoại hữu hiệu góp phần truyền tải thông tin rộng rãi đến các độc giả quốc tế.

Có thể nói, ở tất cả các mặt công tác của Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam  trong năm 2016 đã để lại dấu ấn và để lại nền tảng cho công tác đối ngoại nhân dân trong những năm tiếp theo.

PV: Trong năm 2016, mặc dù tình hình thế giới có nhiều biến động song công tác vận động phi chính phủ nước ngoài tại Việt Nam tiếp tục có những thay đổi tích cực cả về lượng và chất. Vậy ông đánh giá thế nào về hoạt động của công tác phi chính phủ nước ngoài trong công cuộc xóa đói giảm nghèo, giải quyết những vấn đề xã hội và phát triển bền vững của Việt Nam?

Ông Đôn Tuấn Phong: Có thể nói tình hình đã có thay đổi, trong đó đặc biệt Việt Nam đã trở thành quốc gia có thu nhập trung bình thấp thì không còn nằm trong ưu tiên của một số tổ chức phi chính phủ và các nhà tài trợ quốc tế. Song thực tế số lượng các tổ chức phi chính phủ quốc tế đến Việt Nam tăng nhiều hơn so với các tổ chức phi chính phủ nước ngoài rút khỏi Việt Nam. Trong năm 2016, đã có thêm 28 tổ chức phi chính phủ mới đăng ký hoạt động tại Việt Nam, giá trị viện trợ ước tính đạt trên 300 triệu USD và đây là mức trung bình của 5 năm qua, cũng là mức đáng ghi nhận trong bối cảnh hiện nay.

Các, bộ, ngành, địa phương đánh giá viện trợ của các tổ chức phi chính phủ nước ngoài cơ bản là phù hợp với các định hướng ưu tiên trong phát triển kinh tế - xã hội của Việt Nam, góp phần thiết thực vào giảm nghèo, phát triển nguồn nhân lực, cứu trợ thiên tai, ứng phó với biến đổi khí hậu, khắc phục hậu quả chiến tranh. Hoạt động của các tổ chức phi chính phủ nước ngoài cơ bản vẫn tập trung vào các lĩnh vực y tế, giáo dục, phát triển cộng đồng và các vấn đề xã hội, trong đó tiếp tục quan tâm các hoạt động rà phá bom mìn, hỗ trợ nạn nhân chất độc da cam/điôxin. Đặc biệt, trong năm 2016, chúng tôi ghi nhận sự quan tâm nhiều hơn của các tổ chức phi chính phủ nước ngoài về vấn đề môi trường với giá trị viện trợ ước đạt 13% tổng giá trị viện trợ giải ngân, tăng hơn nhiều so với mức trung bình của những năm trước đây là 5%. Nhiều dự án của các tổ chức phi chính phủ nước ngoài đã hỗ trợ các ngành và địa phương thực hiện các mục tiêu phát triển. Như vậy, viện trợ của các tổ chức phi chính phủ nước ngoài không hoạt động riêng lẻ mà luôn đồng hành và phối hợp cùng các ưu tiên của Việt Nam, phù hợp với Chương trình quốc gia xúc tiến viện trợ phi chính phủ nước ngoài giai đoạn 2013 – 2017 đã được Thủ tướng chính phủ phê duyệt.

PV: Thưa ông, từ những kết quả đã đạt được và từ thực tiễn quá trình hoạt động, Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam đã rút ra những bài học kinh nghiệm gì trong công tác hòa bình, hữu nghị và vận động viện trợ phi chính phủ nước ngoài, góp phần vào những thành tựu chung trong công cuộc bảo vệ, xây dựng và phát triển đất nước?

Ông Đôn Tuấn Phong: Tôi cho rằng, từ những kết quả đã đạt được và từ thực tiễn quá trình hoạt động, Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam đã rút ra một số bài học kinh nghiệm quan trọng.

Thứ nhất là bài học về nhận thức về công tác đối ngoại nhân dân ở tất cả các cấp, các ngành trong đó có những yêu cầu đề ra đối với công tác đối ngoại nhân dân hiện nay và khi nhận thức đúng đắn, các ngành các địa phương các tổ chức nhân dân của chúng ta sẽ tham gia có hiệu quả vào các hoạt động đối ngoại nhân dân.

Thứ hai là trong thời kỳ hội nhập quốc tế hiện nay và với mức độ giao thoa quốc tế ngày càng tăng thì mỗi người dân đều có thể tham gia vào công tác đối ngoại nhân dân và vì thế có thể là một chiến sĩ trên mặt trận đối ngoại nhân dân, góp phần làm đa dạng và phong phú thêm lực lượng làm công tác đối ngoại nhân dân. Bên cạnh nhận thức của người dân về đối ngoại nhân dân và hợp tác quốc tế trong tình hình mới, chúng ta cần một lực lượng chuyên trách, chuyên nghiệp hơn để dẫn dắt công tác đối ngoại nhân dân. Lực lượng làm công tác đối ngoại nhân dân ở các tổ chức như Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam, các tổ chức nhân dân, các đoàn thể, các tổ chức hội, nếu chúng ta có thể kết nối và phát huy sức mạnh thì chắc chắn công tác đối ngoại nhân dân sẽ phát triển mạnh mẽ, góp phần tích cực cho việc quảng bá về đất nước, con người, về lịch sử văn hóa, chính sách…; đồng thời tạo điều kiện rộng hơn để chúng ta tham gia vào quá trình hội nhập quốc tế một cách có hiệu quả.

Thứ ba, tôi cho rằng đã đến lúc chúng ta phải mở rộng đối tượng của công tác đối ngoại nhân dân với trọng tâm nhiều hơn là giới trẻ, lấy một ví dụ, trong những năm tháng đấu tranh giải phóng dân tộc, trên thế giới đã hình thành một thế hệ Việt Nam – một thế hệ những người nước ngoài hiểu, biết, quan tâm, yêu mến và ủng hộ Việt Nam và thậm chí có những người hy sinh vì Việt Nam. Nhưng cùng với năm tháng thế hệ đó đã lớn tuổi, và chúng ta ngoài việc duy trì củng cố mạng lưới bè bạn đã có thì phải tích cực mở rộng lực lượng bạn bè là thanh thiếu niên, là giới trẻ. Thế giới ngày nay được gọi là thế giới phẳng, thông tin đến với mọi người nhanh chóng nên chúng ta phải làm thế nào để đưa những thông tin chính thống đến được với đông đảo người dân trên thế giới, đặc biệt là đến với giới trẻ. Vì vậy, chúng ta phải lựa chọn công cụ, phương tiện, hình thức, cách tiếp cận, nội dung… một cách phù hợp. Đây không chỉ là bài học mà là yêu cầu đặt ra đối với công tác đối ngoại nhân dân trong những năm tiếp theo.

Với công tác phi chính phủ nước ngoài, tôi nghĩ đã đến lúc chúng ta cần phải quan tâm nhiều hơn đến chất lượng hợp tác với các tổ chức phi chính phủ nước ngoài trong đó đặc biệt chú trọng đến các nguồn lực phi tài chính như khoa học công nghệ, kinh nghiệm quản lý, phương pháp tiếp cận… Vì thế, chúng ta nghiên cứu khả năng đặt vấn đề tăng cường hơn nữa hợp tác với các tổ chức phi chính phủ nước ngoài chứ không phải tăng cường vận động viện trợ phi chính phủ nước ngoài.

PV: Trong bối cảnh tình hình thế giới, khu vực và trong nước có nhiều biến động, tác động lớn đến hoạt động đối ngoại nhân dân, ông có thể cho biết, trong năm 2017, Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam sẽ tập trung vào những nhiệm vụ quan trọng nào để tiếp tục có những đóng góp tích cực và hiệu quả vào các hoạt động đối ngoại Đảng và ngoại giao Nhà nước, góp phân quan trọng cho sự nghiệp đổi mới, phát triển đất nước và bảo vệ Tổ quốc?

Ông Đôn Tuấn Phong: Trên cơ sở tiếp tục tích cực triển khai chương trình hành động thực hiện Nghị quyết Đại hội XII của Đảng, Nghị quyết Đại hội Đại biểu Toàn quốc lần thứ V của Liên hiệp, kết hợp thực hiện phương châm “chủ động, linh hoạt, sáng tạo, hiệu quả” trong toàn hệ thống Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam và xuất phát từ tình hình thực tế và yêu cầu nhiệm vụ chính trị được giao, năm 2017, Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam sẽ tập trung vào các trọng tâm như: Tiếp tục xây dựng lực lượng làm công tác đối ngoại nhân dân trong nước, trong đó đặc biệt chú trọng tuyên truyền, đào tạo, tập huấn nâng cao nhận thức về đối ngoại nhân dân trong tình hình mới, kiến nghị xây dựng những cơ chế để phát huy hơn nữa hiệu quả phối hợp của các tổ chức nhân dân Việt Nam trong các hoạt động quốc tế; Triển khai đồng bộ và toàn diện các hoạt động đối ngoại nhân dân theo hướng nâng cao hiệu quả của từng hoạt động và với trọng tâm hướng tới giới trẻ ở các nước, trong đó có học sinh, sinh viên; Tổng kết Chương trình quốc gia xúc tiến viện trợ phi chính phủ nước ngoài giai đoạn 2013 – 2017, đề xuất với Đảng, Chính phủ phương hướng và biện pháp trong quan hệ với các tổ chức phi chính phủ nước ngoài trong thời gian tới; Nâng cao hiệu quả của công tác thông tin đối ngoại, trong đó chú trọng nâng cao chất lượng của các công cụ đối ngoại hiện có nhất là bằng tiếng nước ngoài, giúp truyền tải các thông tin rộng rãi đến bạn bè quốc tế.

Đặc biệt, năm 2017 là năm diễn ra rất nhiều sự kiện kỷ niệm năm chẵn, năm tròn giữa Việt Nam với các nước láng giềng. Chính vì vậy, một trong những trọng tâm của Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam là triển khai các hoạt động đối ngoại nhân dân với nội dung phong phú, đa dạng, với cách tiếp cận mới, chú trọng hiệu quả với các nước Lào, Campuchia và Trung Quốc.

PV: Xin trân trọng cảm ơn ông! Nhân dịp Năm mới, xin kính chúc ông và toàn thể cán bộ, nhân viên – những người làm công tác đối ngoại nhân dân của Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam mạnh khỏe, an khang, thịnh vượng./.