Tình hữu nghị Việt Nam - Ấn Độ: sâu sắc và ngày càng mở rộng

Chủ tịch Hồ Chí Minh và Thủ tướng Ấn Độ Jawaharlal Nehru, hai nhà lãnh đạo đặt nền móng cho quan hệ Việt Nam - Ấn Độ. (Ảnh: TTXVN)

Tình hữu nghị Việt Nam - Ấn Độ là một tình hữu nghị trường tồn theo thời gian. Các mối liên kết Phật giáo từ thế kỷ thứ hai sau Công Nguyên đã được lịch sử ghi lại và hàng trăm di tích trên khắp Việt Nam kéo dài hơn nghìn năm kết nối văn minh, chứng minh chiều sâu của sự giao thoa giữa lịch sử và văn hóa hai quốc gia. Giai đoạn hiện đại của mối quan hệ Việt Nam-Ấn Độ gắn liền với Chủ tịch Hồ Chí Minh".

Trong các cuộc kháng chiến chống thực dân, đế quốc, Việt Nam luôn nhận được sự ủng hộ tích cực, mạnh mẽ và thực chất của Chính phủ và nhân dân Ấn Độ. Cả hai nước luôn ủng hộ lẫn nhau trên các diễn đàn quốc tế.

Từ năm 1991, Ấn Độ triển khai "Chính sách Hướng Đông" (Look East) và sau này chuyển thành chính sách "Hành động Hướng Đông" (Act East), trong đó, ASEAN nói chung và Việt Nam nói riêng trở thành đối tác quan trọng của Ấn Độ trong khu vực. Năm 1992, Ấn Độ và Việt Nam thiết lập quan hệ kinh tế sâu rộng trên nhiều lĩnh vực, bao gồm thăm dò dầu khí, nông nghiệp và chế tạo. Năm 1993, Hội đồng doanh nghiệp Ấn Độ - Việt Nam đã được thành lập để thúc đẩy, kết nối thương mại và đầu tư giữa hai nước. Năm 1997, Ấn Độ và Việt Nam nâng tầm quan hệ đối tác thương mại thông qua ký kết Hiệp định Bảo hộ và Khuyến khích đầu tư song phương (BIPPA).

Bước vào thế kỷ XXI, quan hệ song phương trên các kênh của Đảng, Nhà nước, Quốc hội, giao lưu nhân dân giữa hai nước ngày càng mở rộng và sâu sắc. 

Về chính trị, hai nước phát triển quan hệ thành đối tác chiến lược vào năm 2007 và nhanh chóng nâng cấp khuôn khổ quan hệ lên đối tác chiến lược toàn diện vào năm 2016. Gần đây nhất , nhân chuyến thăm cấp Nhà nước của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đến Ấn Độ từ ngày 30/7-1/8, hai bên đã ra "Tuyên bố chung về tăng cường quan hệ Đối tác Chiến lược Toàn diện giữa Việt Nam và Ấn Độ", trong đó khẳng định "tăng cường hơn nữa quan hệ Đối tác Chiến lược Toàn diện Việt Nam-Ấn Độ trên tất cả các lĩnh vực"; ký 9 văn kiện trong các lĩnh vực ngoại giao, quốc phòng, tài chính, y tế, văn hóa, du lịch, đào tạo nguồn nhân lực, trong đó có Chương trình Hành động triển khai quan hệ Đối tác Chiến lược Toàn diện giai đoạn 2024 - 2028.

Đồng diễn Yoga quốc tế tại Đà Nẵng, tháng 6/2024. (Ảnh: DAFO)

Về giáo dục - văn hóa, Ấn Độ hỗ trợ Việt Nam đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao. Ấn Độ hiện đang cung cấp 150 suất học bổng ngắn hạn thuộc Chương trình hợp tác Kinh tế kỹ thuật (ITEC); 30 suất học bổng thuộc Chương trình Trao đổi văn hóa ICCR (CEP) và Chương trình Học bổng văn hóa (GCSS). Ngoài ra, Ấn Độ còn cấp cho Việt Nam một số học bổng đào tạo tiếng Hindi và văn hóa Ấn Độ.

Ấn Độ cũng hỗ trợ Việt Nam một số dự án về công nghệ thông tin và giảng dạy tiếng Anh, như Trung tâm đào tạo nguồn lực chất lượng cao về công nghệ thông tin và truyền thông tại Hà Nội (ARC-ICT, hoạt động từ tháng 9/2011); giúp Việt Nam thành lập Trung tâm tiếng Anh tại Đại học Đà Nẵng (thuộc khuôn khổ hợp tác ASEAN - Ấn Độ), Trung tâm tiếng Anh tại Học viện Quốc phòng. Bên cạnh đó, Ấn Độ còn cung cấp cho Việt Nam hệ thống máy tính hiệu năng cao lắp đặt tại Đại học Bách khoa Hà Nội.

Những thông tin về quan hệ Ấn Độ - Việt Nam trên website chính thức của Đại sứ quán Ấn Độ tại Việt Nam cũng cho thấy tình hữu nghị hai nước được duy trì sâu sắc bởi các liên kết văn hóa và giao lưu nhân dân.

Trong đó, liên kết Phật giáo giữa hai nước thể hiện sự kết nối văn minh có niên đại hàng thiên niên kỷ. Nhiều học giả Phật giáo và khách hành hương thường xuyên đến thăm Ấn Độ, bao gồm chùa Phật giáo Việt Nam ở Bồ Đề Đạo Tràng. Tháng 4/2023, Đức Pháp chủ Giáo hội Phật giáo Việt Nam, Hòa thượng Thích Trí Quảng đã tham dự Hội nghị thượng đỉnh Phật giáo toàn cầu tại New Delhi và được Thủ tướng Ấn Độ đón tiếp nồng hậu. Phó Chủ tịch Thường trực Giáo hội Phật giáo Việt Nam Hòa thượng Thích Thành Nhiễu và Thượng tọa Thích Nhật Từ, Phó Viện trưởng Học viện Phật giáo Việt Nam phát biểu tại Đại hội đồng Liên đoàn Phật giáo quốc tế tổ chức tại New Delhi từ ngày 27-28/11/2023.

Yoga phổ biến rộng khắp Việt Nam, biểu hiện qua hàng trăm câu lạc bộ yoga hoặc các cơ sở khác cũng như nhiều giáo viên yoga Ấn Độ hành nghề tại Việt Nam. Các sự kiện thường niên đánh dấu Ngày Quốc tế Yoga được tổ chức tại hơn 35 tỉnh thành trong cả nước.

Sau khi đại dịch Covid-19 suy yếu và các chuyến bay trực tiếp giữa hai nước được tăng cường từ năm 2022, du lịch hai chiều và giao lưu nhân dân ghi nhận gia tăng đột biến. Các chuyến bay thẳng của Indigo, Viet Nam Airlines, VietJet Air và Air India kết nối 5 thành phố ở Ấn Độ (Delhi, Mumbai, Kolkata, Ahmedabad, Kochi) và Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh tại Việt Nam. Chế độ thị thực điện tử được đơn giản hóa ở cả hai nước hỗ trợ việc đi lại và du lịch vì mục đích giải trí, kinh doanh và văn hóa. Ước tính có 392.000 người Ấn Độ tới Việt Nam vào năm 2023 và hàng chục nghìn người Việt Nam đã đến thăm Ấn Độ vào năm ngoái.

Trung tâm Văn hóa Ấn Độ Swami Vivekananda (SVCC) được thành lập tại Hà Nội vào tháng 9/2016 cũng đã góp phần thúc đẩy sự hiểu biết sâu sắc hơn về Ấn Độ và thắt chặt quan hệ giữa nhân dân hai nước. Trung tâm thường xuyên tổ chức các chương trình văn hóa, hội thảo, triển lãm ảnh, chiếu phim, bài giảng, hội thảo trong nhiều lĩnh vực khác nhau như Yoga, múa cổ điển Ấn Độ, nghệ thuật và triết học, ngôn ngữ, y học cổ truyền... SVCC cũng hợp tác với các trường đại học, học viện, viện nghệ thuật và các tổ chức hữu nghị của Việt Nam.

Ấn Độ chào đón Thủ tướng Phạm Minh Chính với điệu múa truyền thống sôi động. (Ảnh: Báo Chính phủ)

Về giao lưu nhân dân, Hội hữu nghị Việt Nam - Ấn Độ là tổ chức tiên phong với nhiều hoạt động phong phú, thiết thực. 

Thành lập ngày 11/11/1982, Hội hữu nghị Việt Nam - Ấn Độ mang ý nghĩa chính trị quan trọng, đánh dấu bước phát triển mới trong quan hệ đoàn kết, hữu nghị và hợp tác truyền thống giữa hai quốc gia. Tại lễ ra mắt, Hội đã nhận được nhiều điện chúc mừng từ các tổ chức xã hội Ấn Độ, đặc biệt là điện mừng của cố Thủ tướng Indira Gandhi. Ban Chấp hành Trung ương Hội gồm nhiều thành phần đa dạng như: các nhà hoạt động chính trị, xã hội, tôn giáo, khoa học, văn nghệ sĩ và doanh nghiệp, cùng Câu lạc bộ hữu nghị Việt - Ấn.

Liên hoan hữu nghị nhân dân Việt Nam - Ấn Độ lần thứ VIII, tháng 12/2016

Trong thời gian qua, Hội hữu nghị Việt Nam - Ấn Độ đã hợp tác chặt chẽ với các tổ chức hữu nghị Ấn Độ để tổ chức các sự kiện giao lưu văn hóa rộng khắp ở cả hai nước. Liên hoan hữu nghị nhân dân Việt Nam - Ấn Độ lần thứ nhất do Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam và Tổ chức Hòa bình và Đoàn kết toàn Ấn Độ (AISPO) tổ chức thành công vào năm 2007, tạo tiền đề thuận lợi cho các hoạt động giao lưu nhân dân tổ chức luân phiên tại hai nước. Chuỗi sự kiện văn hóa, nghệ thuật đặc sắc trong các liên hoan hữu nghị tại các bang Ấn Độ và các tỉnh, thành phố Việt Nam đã thu hút hàng nghìn người tham dự, từ đó nhanh chóng và hiệu quả lan tỏa sự hiểu biết về văn hóa của nhau.

Diễn viên Ấn Độ biểu diễn tại Liên hoan hữu nghị nhân dân Việt Nam - Ấn Độ lần thứ 11, 12/2023. (Ảnh: TXVN)

Các chi hội hữu nghị Việt Nam - Ấn Độ tại các cơ quan, tổ chức Việt Nam cũng đã nhân rộng và tổ chức nhiều hoạt động giao lưu nhân dân như: giới thiệu và hướng dẫn múa cổ điển Ấn Độ; xuất bản giáo trình về văn hóa Ấn Độ; xuất bản tem và sách giới thiệu về Ấn Độ; duy trì quan hệ gắn bó với các trường đại học Ấn Độ; tổ chức mít tinh, gặp mặt thân mật, nói chuyện, hội thảo, triển lãm và chiếu phim tại Hà Nội và các tỉnh, thành trong cả nước nhân dịp kỷ niệm các ngày lễ lớn của Ấn Độ...

T.h theo Báo Chính phủ và TC Thời Đại