Theo Giáo sư Trần Văn Nhung, Chủ tịch Hội hữu nghị Việt Nam - Australia, trong thời gian tới, nhằm nâng cao quan hệ hữu nghị, hợp tác giữa hai nước cần tập trung vào ba vấn đề chính. Một là, tiếp tục phát huy truyền thống về hợp tác giáo dục giữa hai nước nhưng cần mở rộng hợp tác ở nhiều lĩnh vực thế mạnh khác của cả hai quốc gia. Thứ hai, kết nối cộng đồng người Việt tại Australia và cộng đồng những người đã từng học tập và sinh sống tại Australia. Thứ ba là kiện toàn và cơ cấu lại nhân sự Hội hữu nghị Việt Nam - Australia.

Nhân kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao giữa Việt Nam - Australia (26/2/1973 - 26/2/2023), trả lời Tạp chí Thời Đại, Giáo sư Trần Văn Nhung cho biết:

Thứ nhất, có thể khẳng định, lĩnh vực hợp tác giáo dục luôn là mảng trọng tâm trong quan hệ Việt Nam - Australia trong suốt 50 năm qua. Nước bạn đã giúp chúng ta trong việc nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo nhân lực trình độ cao. Trong bối cảnh mới, những người làm công tác đối ngoại nhân dân cần tiếp tục phát huy truyền thống về hợp tác giáo dục giữa hai nước nhưng cần mở rộng tầm nhìn, hướng tới hợp tác ở nhiều lĩnh vực thế mạnh khác của cả hai quốc gia.

Giáo sư Trần Văn Nhung, Chủ tịch Hội hữu nghị Việt Nam – Australia.

Thứ hai, cộng đồng người Việt tại Australia và cộng đồng những người đã từng học tập và sinh sống tại Australia cần được kết nối với nhau một cách hiệu quả hơn. Những cộng đồng này sẽ là nền tảng hạt nhân để mở rộng phát triển quan hệ giao lưu nhân dân giữa hai nước. Hiện tại, Câu lạc bộ cựu du học sinh Úc tại Việt Nam (VGAC) - tổ chức thành viên của Hội - đang có những hoạt động tích cực nhằm kết nối cộng đồng những người đã từng học tập tại Úc. Năm 2023, VGAC dự kiến sẽ phối hợp với một số tổ chức đối tác khác như Austrade và Aus4skill để mở rộng mạng lưới và nâng tầm các hoạt động của mình. Tôi đã gặp nhiều thành viên của VGAC là những bạn trẻ, tài năng và tràn đầy nhuệ khí cống hiến. Khi nhìn vào những bạn trẻ đó, tôi thấy được một tương lai tươi sáng của mối quan hệ Việt Nam - Australia, điều này khiến cho tôi vững tâm và tràn đầy hi vọng.

Thứ ba, về Hội hữu nghị Việt Nam - Australia, năm 2023 cũng là một dấu mốc quan trọng. Năm 2023 là năm mà nhân sự của Hội sẽ được kiện toàn và cơ cấu lại. Tôi đã xác định rõ là hiệu quả của tổ chức trước hết đến từ yếu tố con người, mà đặc biệt là từ những người lãnh đạo. Việc tìm được những người có nguyện vọng và năng lực để kết nạp vào Hội là một nhiệm vụ ưu tiên của chúng tôi. Chúng tôi cần những người có phẩm chất và năng lực để tiếp nối quá trình mà Hội chúng ta đã phấn đấu, trải qua và có ý nghĩa này.

- Theo ông, quan hệ hữu nghị nhân dân Việt Nam - Australia có vai trò như thế nào trong việc thúc đẩy quan hệ song phương hai nước?

Ngày 06/02/2020, Hội Hữu nghị Việt Nam – Australia và nghệ sỹ Nguyễn Hồng Ánh đã trao tặng bức tranh “Lời cầu nguyện từ rừng lửa" cho Đại sứ quán Australia tại Việt Nam.

Trước hết, tôi xin nêu rõ quan điểm chỉ đạo của Đảng ta về đối ngoại nhân dân, được khẳng định trong Văn kiện Đại hội Đảng XIII, cũng như trong Hội nghị Đối ngoại toàn quốc tháng 12/2021, là một trong ba trụ cột của nền ngoại giao Việt Nam, bên cạnh đối ngoại Đảng và ngoại giao Nhà nước. Đối ngoại nhân dân đã và đang được triển khai trong tương quan hài hòa và thống nhất với hai trụ cột kia. Những cơ sở về đường lối này luôn là kim chỉ nam cho những người làm công tác đối ngoại nhân dân nói riêng và những người muốn đóng góp cho quan hệ hợp tác Việt Nam - Australia nói chung.

Quan hệ song phương giữa hai nước trong những năm gần đây đã có những bước phát triển nhảy vọt. Năm 2009, Việt Nam và Australia thiết lập quan hệ Đối tác toàn diện, đến tháng 3/2015 thì lên Đối tác Toàn diện tăng cường. Tháng 3/2018, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và Thủ tướng Malcolm Turnbull đã ký Tuyên bố chung tại Canberra về việc thiết lập quan hệ Đối tác Chiến lược giữa hai nước. Ngày 30/11/2022, Chủ tịch Quốc hội Việt Nam Vương Đình Huệ và Thủ tướng Australia Anthony Albanese đã thảo luận về triển vọng hợp tác giữa hai nước và thông báo ý định chung của hai bên trong việc nâng cấp hơn nữa mối quan hệ lên đến Đối tác Chiến lược Toàn diện.

Hiện nay, Australia là một đối tác thương mại quan trọng của Việt Nam với tổng kim ngạch xuất nhập khẩu đạt 15,7 tỷ USD vào năm 2022, tăng 26,91% so với năm trước đó. Australia đang đứng thứ 20/141 quốc gia và vùng lãnh thổ đầu tư vào Việt Nam với 583 dự án và tổng vốn đăng ký gần 2 tỷ USD.

Ngày 13/1, tại trụ sở Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam, gia đình nhà báo Wilfred Burchett đã trao tặng bộ phim tài liệu “Việt Nam chiến thắng” cho Hội hữu nghị Việt Nam - Australia.

Đối ngoại nhân dân có vai trò đặc biệt quan trọng và sẽ ngày càng trở nên quan trọng hơn trong quan hệ Việt Nam - Australia bởi:

Việt Nam và Australia cùng nằm trong khu vực Châu Á - Thái Bình Dương, việc phát triển quan hệ hợp tác bình đẳng, cùng có lợi với Australia là phù hợp với đường lối đối ngoại của Đảng và Nhà nước ta. Nhằm góp phần phát triển quan hệ hữu nghị, tăng cường sự hiểu biết giữa Việt Nam và Australia, ngày 19/5/1987, Hội hữu nghị Việt Nam - Australia, một tổ chức quần chúng rộng rãi hoạt động trong cả nước, được thành lập do Bộ trưởng Bộ Công nghiệp nhẹ Vũ Tuân làm Chủ tịch. Tiếp đó, Thứ trưởng Bộ Công nghiệp nặng Phạm Quốc Tường được bầu giữ chức Chủ tịch Hội. Từ năm 2006, GS.TSKH, thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Trần Văn Nhung là Chủ tịch Hội.

Từ khi thành lập đến nay, Hội hữu nghị Việt Nam - Australia đã tiến hành nhiều hoạt động đa dạng, phong phú, góp phần tích cực vào việc tăng cường và phát triển quan hệ hữu nghị và sự hiểu biết giữa nhân dân hai nước. Đến nay, sau gần 35 năm trưởng thành và phát triển, Hội hữu nghị Việt Nam - Australia đã có 10 tổ chức cấp tỉnh, thành ở Bà Rịa Vũng Tàu, Hà Nội, Cần Thơ, Vĩnh Long, An Giang, thành phố Hồ Chí Minh, Kiên Giang, Long An và nhiều chi hội cơ sở trong khắp cả nước, với lực lượng hội viên đông đảo gồm hàng chục ngàn người đã từng sống, công tác, học tập tại Australia.

Hội thường xuyên tổ chức các hoạt động chào mừng những ngày lễ lớn như kỷ niệm Quốc khánh Australia (26/1/1788), ngày thiết lập quan hệ ngoại giao hai nước (26/2/1973). Không chỉ duy trì các hoạt động mang tính chất lễ tân như: gửi điện, hoa mừng, các cấp Hội hữu nghị Việt Nam - Australia từ trung ương tới các địa phương đều tổ chức giao lưu, gặp gỡ hữu nghị với cơ quan đại diện ngoại giao, các doanh nghiệp, sinh viên và cộng đồng Australia tại Việt Nam. Trong những dịp kỷ niệm năm tròn, năm chẵn, hoạt động của Hội diễn ra phong phú hơn và được tổ chức rộng rãi tại nhiều địa phương trong cả nước và thường được bổ sung các hoạt động văn hóa như triển lãm tranh ảnh, chiếu phim, xuất bản sách báo, đặc san, phim chuyên đề, giao lưu thể thao, thi tìm hiểu về Australia, thi tiếng Anh… giúp tăng cường sự hiểu biết lẫn nhau giữa nhân dân hai nước.

Ngoài ra, hàng năm Hội và câu lạc bộ với hàng chục ngàn lưu học sinh Việt Nam tại Australia tại 5 chi nhánh ở Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh, Huế, Đà Nẵng và Cần Thơ đều tổ chức các liên hoan, diễn đàn để các lưu học sinh gặp gỡ, trao đổi kinh nghiệm trong công việc và cuộc sống. Đồng thời kết hợp các hoạt động văn hóa với công tác từ thiện, hướng về cộng đồng, giúp đỡ đồng bào có hoàn cảnh khó khăn.

Ngày 9/11/2022, Thống đốc bang Nam Úc Frances Adamson AC đã có chuyến thăm và làm việc tại Hà Nội. Chuyến thăm nằm trong chuỗi hoạt động chuẩn bị cho sự kiện kỷ niệm 50 năm quan hệ ngoại giao Australia - Việt Nam năm 2023.

Cùng với việc tăng cường giao lưu giữa nhân dân hai nước, Hội hữu nghị Việt Nam - Australia cũng rất quan tâm làm tốt vai trò cầu nối của mình trong việc thúc đẩy hợp tác khoa học công nghệ, y tế, giáo dục, kinh tế, thương mại Việt Nam - Australia. Phối hợp với Hội hữu nghị Australia - Việt Nam đón nhiều đoàn giáo dục, các học giả từ các bang của Australia sang thăm và làm việc với các trường và cơ sở giáo dục của Việt Nam, tổ chức các lớp tiếng Anh, hỗ trợ thông tin và trợ giúp học viên hai nước trong quá trình học tập và công tác tại mỗi nước. Hội đã giới thiệu, trợ giúp một số công ty Australia vào tìm hiểu thị trường đầu tư trong lĩnh vực mà Australia có thế mạnh như: khai khoáng, xây dựng hạ tầng công nghiệp, sản xuất vật liệu xây dựng, chế biến nông sản, tài chính-chứng khoán, ngân hàng...

Khai thác nguồn viện trợ phi chính phủ của Australia cũng là một hoạt động được Hội quan tâm. Hội giữ mối liên hệ và phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chức năng trong việc vận động, quản lý tốt các hoạt động phi chính phủ Australia tại Việt Nam. Cùng với các cơ quan liên quan, Hội tổ chức các buổi thuyết trình về nhu cầu, chính sách hợp tác của Việt Nam với các tổ chức phi chính phủ Australia trong và ngoài nước. Tổ chức Hội ở các địa phương, ngành phối hợp với các cơ quan liên quan xây dựng, thực hiện và vận hành các dự án phát triển với các tổ chức phi chính phủ Australia, điển hình là Hội Việt Nam - Australia tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu với nhiều dự án hiệu quả trong lĩnh vực nông nghiệp, y tế, giáo dục, môi trường. Hội Việt Nam - Australia Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh, Cần Thơ, Vĩnh Long, Kiên Giang, Long An đều có nhiều hoạt động hợp tác phong phú về nông nghiệp, y tế, phát triển cộng đồng.

Hội luôn đề cao công tác thông tin, tuyên truyền, góp phần giới thiệu cho nhân dân, đặc biệt là thế hệ trẻ hai nước về đất nước, con người mỗi quốc gia cũng như khả năng hợp tác giữa hai bên thông qua việc tổ chức các cuộc hội thảo, nói chuyện chuyên đề, triển lãm tranh, thi tìm hiểu về Việt Nam và Australia. Hội cũng chú trọng công tác tuyên truyền, vận động, đấu tranh dư luận trong một số vấn đề, hướng sự quan tâm của nhân dân Australia vào việc ủng hộ Việt Nam trên con đường đổi mới, ủng hộ cuộc đấu tranh của nạn nhân chất độc da cam Việt Nam…

- Thưa ông, ông đánh giá cao hoạt động giao lữu nhân dân nào của hai nước trong thời gian gần đây?

Trong những năm gần đây, do tình hình đại dịch Covid-19 diễn biến phức tạp, rất nhiều hoạt động giao lưu nhân dân giữa Viêt Nam và Australia bị gián đoạn. Tuy nhiên, giai đoạn trước khi đại dịch bùng phát, Hội hữu nghị Việt Nam - Australia cũng đã tiến hành nhiều cuộc trao đổi đoàn với các đối tác của Hội tại Australia mà điển hình nhất là Hội hữu nghị Australia - Việt Nam. Từ năm 2016 đến nay, chúng tôi đã tiến hành 5 cuộc trao đổi đoàn, trong đó có 1 đoàn ra và 4 đoàn vào. Hội cũng đã phối hợp với Đại sứ quán Australia tại Việt Nam để tổ chức các hoạt động thiết thực để kỷ niệm các ngày lễ lớn của Australia cũng như các sự kiện quan trọng trong lịch sử phát triển quan hệ giữa hai nước.

Năm 2016, theo đề nghị của Hội hữu nghị Australia - Việt Nam, Hội của chúng tôi đã phối hợp cùng với Hội bạn làm hồ sơ xin tài trợ của Chính phủ Australia cho các địa phương của Việt Nam trong khuôn khổ Chương trình Tài trợ Hữu nghị (Friendship Grants Program); phối hợp thực hiện dự án của Hội Hữu nghị Australia - Việt Nam về “Thúc đẩy giao lưu nhân dân thông qua trao đổi bác sĩ đa khoa giữa Việt Nam và Australia nhằm mục đích giao lưu văn hóa, trao đổi kinh nghiệm chuyên môn trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe ban đầu ở các cơ sở ý tế ở thành phố và nông thôn”.

Về công tác nghiên cứu, tham mưu cũng như tuyên truyền đối ngoại, Hội đã đóng góp nhiều ý kiến về nội dung văn bản của các cơ quan, tổ chức hữu quan như Văn kiện Đối tác toàn diện Việt Nam - Australia mới, Dự thảo Nội hàm Đối tác chiến lược Việt Nam - Australia, Góp ý nâng cấp quan hệ với Australia lên Đối tác Chiến lược toàn diện; đề xuất hoạt động kỷ niệm 45 năm (2018) và 50 năm (2023) ngày thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam - Australia; cung cấp thông tin phục vụ các chuyến thăm Australia của Lãnh đạo cấp cao Việt Nam như Phó Thủ tướng và Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ thăm Australia tháng 7/2017 và tháng 12/2022, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân thăm Australia tháng 11/2017.

- Năm 2023 sẽ có những hoạt động cụ thể gì kỷ niệm 50 năm ngày thiết lập quan hệ ngoại giao hai nước, thưa ông?

Hiện tại, đại dịch Covid-19 cơ bản đã được kiểm soát ở cả hai nước, Hội hữu nghị Việt Nam - Australia sẽ tiến hành nhiều hoạt động thiết thực nhằm kỷ niệm 50 năm ngày thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam - Australia. Đầu tiên, Lãnh đạo Hội sẽ tham dự cuộc mít tinh trọng thể kỷ niệm 50 năm ngày thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam - Australia (26/2/1973-26/2/2023) do Đại sứ quán Australia tại Việt Nam tổ chức. Hội sẽ xây dựng Đề án phối hợp với Đại sứ quán Australia tại Việt Nam và các cơ quan liên quan tổ chức buổi giao lưu gặp gỡ những người Việt Nam từng học tập và làm việc tại Australia. Hội sẽ phối hợp với Tạp chí Thời Đại xuất bản nhiều tin bài quan trọng điểm lại sự giao lưu, hợp tác Việt Nam - Australia trên mọi lĩnh vực…

Có một hoạt động quan trọng và rất có ý nghĩa trong năm 2023 để góp phần kỷ niệm 50 năm quan hệ ngoại giao giữa hai nước mà Hội hữu nghị Việt Nam - Australia đang và sẽ tham gia cùng Đại sứ quán Australia để xem xét, bình chọn để trao “Giải thưởng Cựu Sinh viên”.

- Trân trọng cảm ơn Giáo sư!

Q.Hoa t.h / Thời Đại