Nhân dịp Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng dẫn đầu Đoàn đại biểu cấp cao Đảng và Nhà nước thăm chính thức nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa theo lời mời của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tập Cận Bình từ ngày 30/10 - 2/11, Tạp chí Thời Đại đã có cuộc phỏng vấn Đại sứ Nguyễn Văn Thơ, nguyên Thứ trưởng Bộ ngoại giao, Phó chủ tịch Hội hữu nghị Việt Trung về chủ đề đối ngoại nhân dân xoay quanh mối quan hệ hữu nghị Việt Nam - Trung Quốc.

-Sự kiện đối ngoại nổi bật nhất trong tuần qua là sự kiện Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng sang thăm nước Cộng hòa nhân dân Trung Hoa, ông có nhận định thế nào về ý nghĩa của chuyến thăm này?

-Chuyến thăm của Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng là một sự kiện rất quan trọng và nổi bật. Đây là chuyến thăm nước ngoài chính thức đầu tiên của Tổng bí thư kể từ sau Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng Cộng sản Việt Nam, đồng thời Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng cũng là lãnh đạo cấp cao nhất đầu tiên mà Tổng bí thư, Chủ tịch nước Trung Quốc Tập Cận Bình nghênh đón từ sau khi Đại hội Đại biểu Toàn quốc lần thứ XX Đảng Cộng sản Trung Quốc kết thúc. Chuyến thăm diễn ra trong bối cảnh tình hình thế giới và khu vực diễn biến phức tạp, khó lường và chưa từng có. Do đó, chuyến thăm mang ý nghĩa rất quan trọng. Lãnh đạo hai Đảng, hai nước sẽ bàn bạc, thỏa thuận những biện pháp nhằm đưa quan hệ đối tác hợp tác chiến lược toàn diện Việt Nam - Trung Quốc lên một tầm cao mới, nhằm mang lại lợi ích thiết thực cho nhân dân hai nước, góp phần giữ vững nền hòa bình, ổn định, phát triển của khu vực và trên thế giới.

Lần này, đồng chí Tổng bí thư và đoàn được nước bạn đón tiếp rất trọng thị và nồng hậu, với nghi thức vượt ra khỏi nghi thức thông thường dành cho một chuyến thăm cấp cao của Trung Quốc. Điều này thể hiện sự coi trọng cao độ của lãnh đạo Trung Quốc cũng như của cá nhân đồng chí Tập Cận Bình đối với chuyến thăm và đối với đồng chí Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng.

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng dẫn đầu Đoàn đại biểu cấp cao Đảng và Nhà nước thăm chính thức nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa theo lời mời của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tập Cận Bình

-Trong những năm qua, bên cạnh công tác đối ngoại của Đảng, đối ngoại nhà nước thì công tác đối ngoại nhân dân cũng là một điểm sáng trong quan hệ Việt - Trung. Xin ông chia sẻ về một số kết quả nổi bật trong công tác đối ngoại nhân dân giữa hai nước trong thời gian qua.

-Việt Nam và Trung Quốc là hai nước láng giềng, núi liền núi, sông liền sông, nhân dân hai nước có mối quan hệ hữu nghị truyền thống lâu đời. Thời gian qua, quan hệ đối tác hợp tác chiến lược toàn diện Việt Nam-Trung Quốc duy trì được đà phát triển tốt trên mọi lĩnh vực. Đảng, Nhà nước và nhân dân Việt Nam luôn coi trọng việc củng cố, tăng cường quan hệ láng giềng hữu nghị, đối tác hợp tác chiến lược toàn diện với Đảng, Nhà nước và nhân dân Trung Quốc. Đại hội Đảng XIII khẳng định đối ngoại nhân dân là một trong ba trụ cột của nền ngoại giao toàn diện, hiện đại. Giao lưu nhân dân có ý nghĩa hết sức quan trọng, tạo dựng nền tảng xã hội cho quan hệ hai nước, góp phần quan trọng vào việc củng cố tin cậy, tăng cường hiểu biết lẫn nhau, vun đắp tình hữu nghị và hợp tác giữa hai nước.

Là một kênh đối ngoại nhân dân chủ đạo, Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam và Hội Hữu nghị Việt Nam – Trung Quốc cùng với Hội Hữu nghị đối ngoại nhân dân Trung Quốc và Hội Hữu nghị Trung Quốc – Việt Nam đã có nhiều nỗ lực phối hợp tổ chức nhiều hoạt động giao lưu nhân dân có kết quả tốt. Trong chuyến thăm chính thức Trung Quốc của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng (từ 30/10 – 02/11/2022), hai bên đã ký Bản Ghi nhớ hợp tác hữu nghị giai đoạn 2022-2027 giữa Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam và Hội Hữu nghị đối ngoại nhân dân Trung Quốc. Điều này thể hiện rõ vai trò của giao lưu nhân dân giữa hai nước, là thành tố quan trọng và là động lực chính trong quan hệ Việt - Trung, một trong những trọng tâm được ưu tiên thúc đẩy, được lãnh đạo cấp cao hai bên rất coi trọng và ủng hộ.

Trong thời gian qua, Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam và Hội hữu nghị Việt Trung đã tổ chức nhiều hoạt động rất phong phú, góp phần tăng cường hiểu biết, sự tin cậy lẫn nhau giữa nhân dân 2 nước, thực hiện thắng lợi thỏa thuận giữa các lãnh đạo cấp cao 2 nước.

Đầu tiên phải kể đến, Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam đã đưa ra sáng kiến và phối hợp với các đối tác Trung Quốc tổ chức thành công 11 Diễn đàn nhân dân Việt – Trung luân phiên hàng năm tại Việt Nam và Trung Quốc. Gần đây nhất là Diễn đàn nhân dân Việt – Trung lần thứ 11 được tổ chức tại Nghệ An vào cuối tháng 12/2019 (sau đó tạm dừng do dịch Covid-19). Với các chủ đề “Tăng cường tin cậy lẫn nhau cùng có lợi, cùng thắng”, “Tin cậy chính trị, hợp tác thực chất”, Giữ gìn hữu nghị truyền thống, thúc đẩy hợp tác thực chất”… và "Củng cố nền tảng lòng dân, góp phần thúc đẩy quan hệ hữu nghị truyền thống nhân dân Việt - Trung ”, Diễn đàn đã trở thành một trong những cơ chế hợp tác quan trọng để nhân dân hai nước trao đổi thực chất, xây dựng về tình hình quan hệ, các biện pháp thúc đẩy hợp tác phát triển theo hướng lành mạnh, ổn định, hiệu quả, thiết thực, được lãnh đạo hai nước đánh giá cao.

Bên cạnh đó, hai bên cũng tích cực tổ chức các hoạt động có ý nghĩa sâu sắc, khơi dậy các giá trị, tình cảm hữu nghị truyền thống, gắn kết nhân dân hai nước, như: Triển lãm ảnh “Chủ tịch Hồ Chí Minh với quan hệ Việt – Trung” (2016), Du lịch đỏ “Theo dấu chân Chủ tịch Hồ Chí Minh” (2015), Triển lãm ảnh “Thành tựu công cuộc đổi mới, hội nhập quốc tế của Việt Nam và cải cách mở cửa của Trung Quốc”; Tổ chức các cuộc gặp gỡ nhân sỹ hữu nghị Việt – Trung nhân chuyến thăm Việt Nam của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tập Cận Bình (2017) và chuyến thăm của Ủy viên Thường vụ Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng Trung Quốc Trương Cao Lệ (2015); Gặp gỡ hữu nghị nhân dân các tỉnh, thành phố Việt – Trung nhân chuyến thăm Việt Nam của Ủy viên Thường vụ Bộ Chính trị Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc, Ủy viên trưởng Ủy ban Thường vụ Đại hội Đại biểu Nhân dân toàn quốc Trung Quốc Trương Đức Giang (2016).

Còn rất nhiều những hoạt động giao lưu nhân dân với các quy mô lớn nhỏ mà Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam cùng Hội hữu nghị Việt Trung đã tổ chức thành công như các hoạt động gặp gỡ, mít tinh nhân các ngày lễ lớn của hai dân tộc: Quốc khánh Việt Nam và Trung Quốc, đón mừng năm mới, ngày kỷ niệm trọng đại của quan hệ hai nước… Đây là dịp để các đại biểu cùng nhau trao đổi, giao lưu tăng thêm sự thân mật, hiểu biết, trao đổi phương hướng, khả năng hợp tác, giúp công tác Hội triển khai được hiệu quả hơn.

Để ghi nhận và tri ân sự giúp đỡ của Đảng, nhà nước và nhân dân Trung Quốc đã giúp đỡ Việt Nam trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ, Hội đã tổ chức các hoạt động tri ân, mời và đón tiếp các đoàn đại biểu, nhân sỹ Trung Quốc từng phục vụ, giúp đỡ Việt Nam trong thời kỳ kháng chiến; Hội cũng tiếp và giao lưu với các đoàn cựu chiến binh và gia đình liệt sỹ Trung Quốc sang thăm Việt Nam (Đoàn thân nhân cựu cố vấn, cựu chuyên gia quân sự giúp Việt Nam, từ 25 – 29/4/2014; đoàn đại biểu cựu chiến binh Trung Quốc giúp Việt Nam thời kỳ chống Mỹ, tháng 12/2015).

Hoạt động hữu nghị nhân dân quy mô lớn đã thành công thu hút đông đảo quần chúng tham gia như giao lưu văn hóa, văn nghệ, các hoạt động Liên hoan hữu nghị nhân dân biên giới Việt – Trung và Liên hoan hữu nghị nhân dân Việt – Trung (2009, 2010, 2012, 2015), các cuộc thi tìm hiểu đất nước, các hoạt động giao lưu thanh thiếu niên, biểu diễn nghệ thuật được tổ chức đan xen cùng hoạt động các năm. Những hoạt động trên là dịp để nhân dân, đại biểu đoàn thể các địa phương cùng thế hệ trẻ hai nước cùng nhau giao lưu, tìm hiểu, cùng gìn giữ và phát triển tình hữu nghị giữa nhân dân hai nước.

Ngoài ra, các diễn đàn, hội nghị, hội thảo, triển lãm nhằm giới thiệu, tuyên truyền đến quảng đại quần chúng hai nước về tình lịch sử quan hệ hữu nghị, vẻ đẹp đất nước con người và sự phát triển của mỗi nước trong thời kỳ đổi mới, hội nhập và cải cách mở cửa; Các hoạt động từ thiện nhân đạo, từ thiện phát triển nhằm chung tay cùng với toàn xã hội giúp đỡ người nghèo và các địa phương khó khăn của Việt Nam, ủng hộ giúp đỡ nhân dân các vùng có thiên tai của Việt Nam và Trung Quốc, hoạt động từ thiện nhân đạo và từ thiện phát triển được các cấp hội từ trung ương đến địa phương quan tâm vận động các tổ chức, doanh nghiệp tích cực tham gia.

Bên cạnh đó, với mục tiêu đa dạng hóa các hoạt động và mở rộng đối tác, Hội tích cực chủ động và phối hợp tổ chức các hoạt động đa phương như các hoạt động giao lưu thanh thiếu niên ASEAN-Trung Quốc (từ năm 2012), Hội nghị các tổ chức hữu nghị nhân dân ASEAN-Trung Quốc (từ năm 2006 đến nay), Gặp gỡ lãnh đạo các tổ chức hữu nghị nhân dân ASEAN-Trung Quốc (từ 2016 đến nay), các hoạt động làm tăng cường hiểu biết, thúc đẩy hợp tác trên các lĩnh vực giữa các nước góp phần vào giữ gìn ổn định, hữu nghị, phát triển thịnh vương của khu vực và thế giới.

Đặc biệt, từ cuối năm 2019 đến nay, do ảnh hưởng của dịch bệnh Covid-19 nên các hoạt động không tổ chức trực tiếp được, Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam và Hội Hữu nghị Việt – Trung vẫn duy trì kết nối với đối tác thông qua việc gửi thư, điện mừng nhân dịp lễ, tết, các sự kiện trọng đại của hai nước, đặc biệt tham dự các Hội nghị, diễn đàn bằng hình thức trực tuyến (như cuộc gặp giữa Chủ tịch Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam với Hội trưởng Hội hữu nghị đối ngoại nhân dân Trung Quốc, Hội nghị đặc biệt lãnh đạo các tổ chức hữu nghị nhân dân ASEAN – Trung Quốc, Hội nghị các tổ chức hữu nghị nhân dân ASEAN- Trung Quốc lần thứ 13.

Đại sứ Nguyễn Văn Thơ, nguyên Thứ trưởng Bộ ngoại giao, Phó chủ tịch Hội hữu nghị Việt Trung

-Trong chuyến thăm vừa rồi, bên cạnh các hoạt động đối ngoại của Đảng và Nhà nước, đối ngoại nhân dân cũng có những hoạt động gây ấn tượng, theo như đại sứ đã nói, là vượt ra ngoài những nghi thức trước đây. Vậy sau sự kiện này, đại sứ đánh giá thế nào về những tiềm năng phát triển cho những hoạt động giao lưu giữa hai nước trong thời gian tới đây? Và Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam cũng như Hội hữu nghị Việt Trung sẽ có những đóng góp như thế nào để có thể đẩy mạnh các hoạt động đối ngoại nhân dân ở Việt Nam?

-Không ngừng củng cố và phát huy quan hệ hữu nghị truyền thống láng giềng, thúc đẩy quan hệ Việt Nam – Trung Quốc phát triển ổn định, lành mạnh và bền vững, tuân thủ những thỏa thuận và nhận thức chung của lãnh đạo cấp cao hai nước là mong muốn của nhân dân hai nước, là nhân tố rất quan trọng cho sự nghiệp xây dựng và phát triển đất nước của mỗi nước, có lợi cho hòa bình, ổn định, và phát triển của khu vực và thế giới.

Như trên tôi đã nói, Chủ tịch Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam Nguyễn Phương Nga và Hội trưởng Hội hữu nghị đối ngoại nhân dân Trung Quốc Lâm Tùng Thiêm đã có cuộc gặp trực tuyến vào tháng 5/2022. Hai bên đã trao đổi về định hướng phối hợp thúc đẩy quan hệ giao lưu hợp tác giữa hai tổ chức, phát huy vai trò của đối ngoại nhân dân, góp phần thúc đẩy quan hệ hai nước phát triển thiết thực và toàn diện hơn nữa.

Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với Hội Hữu nghị Việt Nam-Trung Quốc, Hội Hữu nghị đối ngoại nhân dân Trung Quốc cũng như với các tổ chức nhân dân của hai nước nhằm Tăng cường thông tin tuyên truyền về quan hệ hữu nghị Việt-Trung, tăng cường nhận thức trong nhân dân hai nước để thực hiện tốt các thỏa thuận và nhận thức chung của lãnh đạo cấp cao hai nước; Triển khai thực hiện Bản ghi nhớ hợp tác hữu nghị giai đoạn 2022 – 2027 giữa Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam và Hội hữu nghị đối ngoại nhân dân Trung Quốc.

Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam và Hội hữu nghị Việt -Trung sẽ nỗ lực linh hoạt, sáng tạo trong việc mở rộng, đa dạng hóa, làm cho các hoạt động giao lưu phong phú và thiết thực hơn, gắn với việc thúc đẩy quan hệ kinh tế, thương mại, văn hóa, giáo dục…góp phần đưa quan hệ hai nước phát triển ổn định, bền vững. Đồng thời, phối hợp với hội Hữu nghị Việt -Trung các cấp làm tốt vai trò cầu nối, khuyến khích và hỗ trợ các cơ quan, đoàn thể, các tổ chức và doanh nghiệp hai nước củng cố và thiết lập quan hệ, giao lưu hợp tác trong các lĩnh vực kinh tế, văn hoá, khoa học kỹ thuật; khuyến khích doanh nghiệp hai nước tích cực tham gia các hoạt động công ích, nhân đạo… tại địa phương.

KẾ HOẠCH HỢP TÁC HỮU NGHỊ GIAI ĐOẠN 2022 - 2027 GIỮA LIÊN HIỆP CÁC TỔ CHỨC HỮU NGHỊ VIỆT NAM VÀ HỘI HỮU NGHỊ ĐỐI NGOẠI NHÂN DÂN TRUNG QUỐC

​1. Hai bên nhất trí trước khi dịch bệnh được kiểm soát hiệu quả, tiếp tục duy trì giao lưu thông qua các hình thức gửi thư, điện đàm, hội nghị trực tuyến…, đồng thời tích cực đổi mới tổ chức các hoạt động hữu nghị nhân dân trực tuyến. Sau khi dịch bệnh được kiểm soát hiệu quả, sớm khôi phục việc tổ chức trực tiếp các hoạt động Gặp gỡ nhân sĩ hữu nghị Việt - Trung, Diễn đàn nhân dân Việt - Trung.

​2. Hai bên đồng ý phối hợp với kênh ngoại giao chính thức tổ chức các hoạt động chúc mừng với hình thức đa dạng, nội dung phong phú nhân dịp các thời điểm quan trọng như thiết lập quan hệ ngoại giao, quốc khánh mỗi nước vào các năm tròn, năm lẻ 5; phối hợp tổ chức các hoạt động hữu nghị nhân dân, tạo bầu không khí hữu nghị, tăng cường sự hiểu biết giữa nhân dân hai nước nhân dịp chuyến thăm của lãnh đạo cấp cao hai Đảng, hai nước.

​3. Hai bên nhất trí tích cực thúc đẩy giao lưu, hợp tác nhân văn giữa hai nước, bao gồm giao lưu hữu nghị và hợp tác cùng có lợi trên các lĩnh vực văn hóa, giáo dục, khoa học kỹ thuật, du lịch, thanh niên, phụ nữ, truyền thông…, nắm bắt cơ hội “Hiệp định quan hệ đối tác kinh tế toàn diện khu vực” (RCEP) có hiệu lực, làm cầu nối thúc đẩy sự kết nối hợp tác, phát triển giữa các doanh nghiệp kinh tế thương mại của hai nước, tích cực thúc đẩy kết nối giữa khuôn khổ “Hai hành lang, Một vành đai” và sáng kiến “Vành đai, Con đường”, nỗ lực thực hiện hợp tác cùng thắng, cùng phát triển.

​4. Hai bên nhất trí tích cực thúc đẩy giao lưu chính quyền địa phương hai nước, khuyến khích các tỉnh, thành phố hai nước thiết lập cặp thành phố hữu nghị và phát triển thêm nhiều quan hệ giữa các thành phố hữu nghị, thúc đẩy hợp tác giao lưu giữa các thành phố hữu nghị, ủng hộ các tỉnh, thành phố biên giới triển khai hợp tác cùng có lợi về nhân văn và kinh tế - thương mại ngày càng mật thiết, đem lại ngày càng nhiều lợi ích tốt đẹp hơn, cho sự phát triển của địa phương hai nước.

​5. Hai bên nhất trí, căn cứ nhận thức chung quan trọng đạt được giữa lãnh đạo cấp cao hai Đảng, hai nước, tích cực dẫn dắt nhân dân hai nước đoàn kết hợp tác, hóa giải bất đồng, quyết tâm và ủng hộ các nỗ lực của hai bên nhằm giữ gìn hòa bình, ổn định và thúc đẩy phát triển, phồn vinh trong khu vực, cùng nhau thúc đẩy quan hệ hữu nghị Việt - Trung phát triển lành mạnh, ổn định, duy trì hòa bình, ổn định ở khu vực, thúc đẩy phồn vinh chung.

​6. Hai bên nhất trí tiếp tục duy trì trao đổi, phối hợp trong các hoạt động hữu nghị nhân dân đa phương như Hội nghị hữu nghị nhân dân ASEAN - Trung Quốc, Gặp gỡ lãnh đạo các tổ chức hữu nghị nhân dân ASEAN - Trung Quốc, Giao lưu thanh niên tiêu biểu ASEAN - Trung Quốc, thúc đẩy sự nghiệp hữu nghị nhân dân giữa ASEAN và Trung Quốc không ngừng phát triển.

7. Hai bên nhất trí phát huy ưu thế chính trị của hai Đảng, hai nước, phát huy truyền thống hữu nghị “vừa là đồng chí vừa là anh em”, duy trì giao lưu trao đổi về các vấn đề khu vực và quốc tế mà hai bên cùng quan tâm và các vấn đề phát triển toàn cầu và quản trị toàn cầu…, cùng nhau duy trì hòa bình, ổn định và phát triển phồn vinh trong khu vực và trên thế giới, thúc đẩy sự phát triển bền vững toàn cầu và sự nghiệp tiến bộ nhân loại.

(Trích bản ghi nhớ được ký ngày 31/10/2022 giữa Liên hiệp các tổ chức Hữu nghị Viêt Nam và Hội hữu nghị đối ngoại nhân dân Trung Quốc)

Q.Hoa t.h / Thời Đại