Chuyến thăm của Bác tới Đức 63 năm trước không những là nền móng cho quan hệ tốt đẹp giữa Đức và Việt Nam ngày nay mà còn là niềm tự hào, xúc động của biết bao thế hệ người Việt.

Chủ tịch Hồ Chí Minh ôm hôn Chủ tịch Wilhelm Pieck nhân chuyến thăm của Người tới Cộng hòa Dân chủ Đức, ngày 25/7/1957 (Ảnh:TTXVN).

Mùa Thu năm 1957, Bác Hồ có chuyến thăm cấp nhà nước trong hơn 1 tuần (25/7-1/8) tới Cộng hòa Dân chủ Đức theo lời mời của Chủ tịch nước Cộng hòa Dân chủ Đức Wilhelm Pieck.

Chuyến thăm góp phần tăng cường quan hệ giữa Việt Nam với Cộng hòa Dân chủ Đức (Cộng hòa Liên bang Đức ngày nay), song với nhiều người Việt đã hoặc đang sinh sống, học tập và làm việc tại Đức, sẽ rất xúc động khi có mặt ở những nơi Bác đã in dấu chân qua, nhất là vào dịp kỷ niệm ngày sinh của Người.

Trong một cuộc trả lời phỏng vấn hãng Thông tấn Cộng hòa Dân chủ Đức (ADN) trước thềm chuyến thăm tới Đức, Chủ tịch Hồ Chí Minh cho biết chuyến thăm Cộng hòa Dân chủ Đức cùng một loạt nước anh em gồm Triều Tiên, Tiệp Khắc, Ba Lan, Nam Tư, Hungary, Albania, Bulgaria và Romania là nhằm củng cố tình hữu nghị giữa nhân dân Việt Nam với các quốc gia anh em, cũng như thúc đẩy sự hợp tác giữa các đảng anh em.

Về quan hệ giữa Cộng hòa Dân chủ Đức và Việt Nam, Bác đánh giá quan hệ song phương phát triển rất thuận lợi và thành công. Ngay sau khi tái lập hòa bình ở Việt Nam, hai nước đã trao đổi các cơ quan ngoại giao.

Chính phủ Cộng hòa Dân chủ Đức đã hỗ trợ nhiều cho Việt Nam trong lĩnh vực kinh tế, kỹ thuật và quan hệ giữa hai nước được xây dựng dựa trên nguyên tắc của Chủ nghĩa Marx-Lenin, nguyên tắc bình đẳng, tương trợ lẫn nhau và tình anh em.

Bác nhấn mạnh chuyến thăm Cộng hòa Dân chủ Đức lần này là nhằm củng cố và phát triển hơn nữa mối quan hệ hữu nghị giữa hai nước.

Sau khi chuyến bay chở Bác hạ cánh xuống sân bay Schönefeld ở Berlin lúc 11 giờ 30 ngày 25/7/1957, Bác cùng đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam đã tham dự rất nhiều hoạt động, trong đó có những cuộc tiếp xúc gần gũi, đi thăm nhân dân, chiến sỹ và người lao động của Cộng hòa Dân chủ Đức.

Thông cáo về chuyến thăm cho biết, trong thời gian lưu trú tại Cộng hòa Dân chủ Đức, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã được Chủ tịch Wilhelm Pieck và Chủ tịch Quốc hội Johannes Dieckmann tiếp đón.

Trong lời phát biểu chào mừng Chủ tịch Hồ Chí Minh, Chủ tịch Quốc hội Dieckmann khẳng định chuyến thăm của Người là cao điểm trong sự phát triển quan hệ hữu nghị giữa hai nước, và rằng dù cách xa nhau hàng nghìn kilômét, song hai nước vẫn cảm thấy hết sức gần gũi.

Sự gần gũi này dựa trên mối quan tâm chung, đó là đảm bảo cho hòa bình thế giới và xây dựng chủ nghĩa xã hội ở mỗi nước.

Phát biểu đáp từ, Chủ tịch Hồ Chí Minh bày tỏ cảm ơn tình cảm và sự hỗ trợ chí tình mà Cộng hòa Dân chủ Đức đã dành cho Việt Nam. Người nhấn mạnh sự nghiệp đấu tranh của Việt Nam sẽ còn kéo dài với nhiều khó khăn, song cuộc chiến đấu vì công lý chắc chắc sẽ giành thắng lợi.

Trong thời gian ở Đức, Người đã đến thăm nhiều thành phố, thăm các công ty, các tổ chức văn hóa-khoa học để tìm hiểu rõ hơn về cấu trúc xã hội chủ nghĩa cũng như các vấn đề phát triển của Cộng hòa Dân chủ Đức.

Tại tất cả những nơi đến thăm, Người đều được đón nhận những tình cảm nhiệt liệt của người nhân Cộng hòa Dân chủ Đức và, theo thông cáo, chuyến thăm đã trở thành một biểu tượng hết sức ấn tượng cho tình bằng hữu giữa hai dân tộc Đức và Việt Nam.

Trong số những địa điểm ghi dấu chân Người ở Berlin có vườn thú Tierpark, nơi Người đã tới thăm một ngày trước khi kết thúc chuyến thăm Đức và khi về Việt Nam đã gửi tặng một con voi con mang tên Kosko cho vườn thú này.

Đó còn là xưởng đóng tàu Stralsund trên đảo Riems, nơi Bác đã lên tàu của hải quân Cộng hòa Dân chủ Đức thăm Biển Baltic và chụp ảnh chung với các thủy thủ trẻ.

Chủ tịch Hồ Chí Minh chụp ảnh cùng các thủy thủ trong chuyến thăm Cộng hòa Dân chủ Đức. (Ảnh: Bundesarchiv Bild)

Tuy nhiên, một điểm mà Người rất mong đợi là thăm các học sinh Việt Nam được gửi sang học ở Moritzburg, bang Sachsen. Chuyến thăm diễn ra vào chiều 29/7 tại trường Käthe Kollwitz, nơi có các học sinh ưu tú trong số 350 em độ tuổi từ 9-15 được gửi sang học tập ở Cộng hòa Dân chủ Đức từ năm 1955.

Tại đây, Người đã nói chuyện và căn dặn các em học tập chăm ngoan để sau này trở thành người có ích, giúp xây dựng nước nhà. Sau chuyến thăm của Bác, ngôi trường đã dành một khoảng đất làm khuôn viên lưu giữ kỷ niệm ngày Bác thăm trường.

Thật xúc động biết bao khi đúng dịp sinh nhật Bác lại được đứng ở mảnh đất này, nơi đã từng lưu dấu chân và tiếng nói ấm áp của Người.

Tấm bia bằng đồng của trường Käthe Kollwitz trước đây (nay là một tổ chức từ thiện) khắc dòng chữ "Tại đây, ngày 29/7, các thiếu nhi Việt Nam đang sống và học tập tại trường Käthe Kollwitz Heim đã chào đón Chủ tịch Hồ Chí Minh.” Tấm bia đã được một cô giáo trước đây của trường gìn giữ và trao lại cho tổ chức từ thiện hiện quản lý nơi này.

Thật bất ngờ, khi tìm tư liệu về Bác, trong kho lưu trữ tư liệu của Đức còn có nhiều bức ảnh quý chụp Chủ tịch Hồ Chí Minh khi người tản bộ thăm thành phố cổ Dresden bên bờ sông Elbe, nơi chỉ cách trường Moritzburg khoảng 20km.

Những bức ảnh chụp Bác trong bộ kaki sẫm màu khi trên phố, lúc trong viện bảo tàng với ánh mắt rực sáng và vầng trán cao luôn hút ánh nhìn của những người xung quanh.

Giờ đây, khi được đến những nơi Bác đã đi qua, những người con đất Việt không khỏi xúc động, bồi hồi, dù đó là Strasund ở phía Bắc, hay Berlin, Dresden ở phía Đông.

Chuyến thăm của Bác tới Đức 63 năm trước không những là nền móng cho quan hệ tốt đẹp giữa Đức và Việt Nam ngày nay mà còn là niềm tự hào, xúc động của biết bao thế hệ người Việt./.

N.Nghiêm/TTXVN