 |
| Đồng chí Trương Tấn Sang phát biểu tại hội nghị (Ảnh: Doãn Tấn) |
Thưa các đồng chí,
Năm 1994, Ban Bí thư khoá VII đã ban hành Chỉ thị số 44-CT/TW về Mở rộng và đổi mới hoạt động đối ngoại nhân dân nhằm tuyên truyền cho thế giới hiểu rõ và ủng hộ sự nghiệp đổi mới của đất nước ta. Chỉ thị này là yếu tố quan trọng thúc đẩy hoạt động đối ngoại nhân dân có nhiều chuyển biến và thu được những kết quả to lớn. Gần 20 năm qua, tình hình thế giới và trong nước đã có nhiều thay đổi, xuất hiện những yếu tố mới, yêu cầu mới và nhiệm vụ mới. Từ thực tiễn quá trình thực hiện Chỉ thị 44-CT/TW cũng cho chúng ta thấy những vấn đề cần phải khắc phục. Để đáp ứng yêu cầu đó, ngày 04-7-2011, Ban Bí thư đã ban hành Chỉ thị 04 về Tiếp tục đổi mới và nâng cao hiệu quả công tác đối ngoại nhân dân trong tình hình mới thay thế Chỉ thị 44. Đây là một Chỉ thị rất quan trọng. Do vậy, Ban Bí thư quyết định triệu tập ngay Hội nghị toàn quốc, nhằm : Tổng kết đánh giá việc thực hiện Chỉ thị 44-CT/TW về công tác đối ngoại nhân dân trong thời gian vừa qua; phổ biến, quán triệt, hướng dẫn triển khai và quán triệt việc thực hiện Chỉ thị đến các cấp, các ngành, các địa phương, các đoàn thể chính trị - xã hội và tổ chức nhân dân. Thay mặt Ban Bí thư, tôi nhiệt liệt hoan nghênh và chào mừng các đồng chí đã về dự Hội nghị. Tôi rất hoan nghênh những ý kiến của các địa phương, đơn vị đã phát biểu tại Hội nghị, góp phần nâng cao nhận thức về vị trí, vai trò của công tác đối ngoại nhân dân trong tình hình mới, làm phong phú thêm các giải pháp, biện pháp trong việc quán triệt và triển khai Chỉ thị một cách hiệu quả.
Thưa các đồng chí,
Trong lịch sử ngoại giao hiện đại của Việt Nam, công tác đối ngoại nhân dân đã có những đóng góp to lớn cho sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc, cho công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, góp phần quan trọng vào việc hình thành một mặt trận đoàn kết rộng rãi của nhân dân thế giới ủng hộ hai cuộc kháng chiến vĩ đại của dân tộc ta.
Sau 17 năm thực hiện Chỉ thị 44 về Mở rộng và đổi mới hoạt động đối ngoại nhân dân, công tác đối ngoại nhân dân đã có những đóng góp tích cực vào việc giữ vững môi trường hoà bình, mở rộng quan hệ hữu nghị, hợp tác, tạo điều kiện quốc tế thuận lợi cho công cuộc đổi mới, cùng với đối ngoại đảng và ngoại giao nhà nước tạo thành sức mạnh tổng hợp trên mặt trận đối ngoại nước nhà. Lực lượng tham gia hoạt động đối ngoại nhân dân không ngừng được mở rộng, phát triển nhanh cả về số lượng và chất lượng; nội dung, phương thức, lĩnh vực, địa bàn hoạt động của đối ngoại nhân dân cũng ngày càng đa dạng và phong phú hơn, hình thành và từng bước mở rộng mạng lưới bạn bè, đối tác, thông qua đó, việc tuyên truyền, quảng bá về đất nước, con người Việt Nam ra với bạn bè thế giới không ngừng được đẩy mạnh, tranh thủ được nhiều nguồn lực vật chất và sự ủng hộ về tinh thần to lớn cho sự phát triển kinh tế - xã hội, góp phần vào cuộc đấu tranh chung vì hoà bình, độc lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ xã hội. Thay mặt Ban Bí thư Trung ương Đảng, tôi xin nhiệt liệt biểu dương và đánh giá cao sự nỗ lực của các cấp, các ngành, các đoàn thể chính trị - xã hội và các tổ chức nhân dân trong việc triển khai thực hiện có hiệu quả Chỉ thị 44 của Ban Bí thư khoá VII.
Tuy nhiên, công tác đối ngoại nhân dân trong thời gian qua còn một số mặt hạn chế, bất cập, nêu trong báo cáo mà Ban Đối ngoại Trung ương vừa trình bày, đó là: Nhận thức của một số cấp uỷ, một số địa phương, đơn vị về đối ngoại nhân dân chưa đúng, chưa đầy đủ; không thấy rõ vị trí, vai trò của đối ngoại nhân dân trong mặt trận ngoại giao nói chung và trong tình hình hiện nay, vì vậy chưa chú trọng đúng mức việc lãnh đạo, chỉ đạo công tác đối ngoại nhân dân ở địa phương, đơn vị mình, thiếu sự quan tâm cần thiết về kinh phí, điều kiện cho hoạt động đối ngoại nhân dân. Việc tổ chức hoạt động đối ngoại nhân dân có lúc, có nơi cũng chưa thật tốt, còn thụ động, thiếu bài bản, ít linh hoạt, thiếu đồng bộ, thiếu phối hợp, chồng chéo, chưa phát huy được sức mạnh tổng hợp, phân định nhiệm vụ chưa rõ ràng, phân cấp chưa mạnh. Lực lượng làm công tác đối ngoại nhân dân đã được tăng cường, nhưng nhìn tổng thể vẫn còn rất mỏng, không được đào tạo, bồi dưỡng chu đáo, bộ máy thiếu đồng bộ.
Theo tinh thần Chỉ thị 04, những hạn chế cơ bản trên cần sớm khắc phục ở tất cả các cấp, các ngành, các địa phương, đơn vị. Ban Đối ngoại Trung ương đã có hướng dẫn để các cấp, các ngành, các địa phương, các đoàn thể và tổ chức nhân dân phổ biến, quán triệt và triển khai thực hiện Chỉ thị. Tôi xin nhấn mạnh thêm mấy điểm sau :
Một là, về nhận thức, chúng ta cần nhận thức thật đúng, thật đầy đủ và sâu sắc về vị trí và vai trò quan trọng của đối ngoại nhân dân trong mặt trận đối ngoại chung của nước nhà. Các đồng chí đều đã biết, ngay từ lúc sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã xác định rất rõ mục tiêu hoạt động đối ngoại của nước ta, trong đó có đối ngoại nhân dân là : Đoàn kết quốc tế, thêm bạn bớt thù, xây dựng Mặt trận nhân dân thế giới đoàn kết ủng hộ nhân dân Việt Nam, đấu tranh vì mục tiêu chung của thời đại. Trong văn kiện các Đại hội của Đảng đều xác định đối ngoại nhân dân là một bộ phận cấu thành quan trọng của mặt trận đối ngoại chung của nước nhà và được bổ sung, phát triển cho phù hợp với từng giai đoạn.
Tôi chỉ xin nhắc lại với các đồng chí quan điểm của Đảng trong một số văn kiện gần đây: Nghị quyết Hội nghị Trung ương 3 (khoá VII) đề ra nhiệm vụ : Mở rộng và đổi mới hoạt động đối ngoại nhân dân nhằm giữ vững hoà bình, mở rộng quan hệ hữu nghị và hợp tác, tạo đều kiện thuận lợi cho công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ Tổ quốc, đồng thời góp phần tích cực vào cuộc đấu tranh của nhân dân thế giới vì hoà bình, độc lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ xã hội, theo tinh thần Việt Nam muốn là bạn với tất cả các nước trong cộng đồng thế giới, phấn đấu vì hoà bình, độc lập và phát triển''; Đại hội VIII của Đảng khẳng định Mở rộng quan hệ đối ngoại nhân dân, quan hệ với các tổ chức phi chính phủ, tranh thủ sự đồng tình và ủng hộ rộng rãi của nhân dân các nước, góp phần thúc đẩy xu thế hoà bình, hợp tác, phát triển; Đại hội IX phát triển thêm một bước là Mở rộng hơn nữa công tác đối ngoại nhân dân, tăng cường quan hệ song phương và đa phương với các tổ chức nhân dân các nước, nâng cao hiệu quả hợp tác với các tổ chức phi chính phủ quốc gia và quốc tế, góp phần tăng cường sự hiểu biết lẫn nhau, quan hệ hữu nghị và hợp tác giữa nhân dân ta và nhân dân các nước trong khu vực và trên thế giới; Đại hội X xác định : Phát triển công tác đối ngoại nhân dân theo phương châm chủ động, linh hoạt, sáng tạo và hiệu quả. Tích cực tham gia các diễn đàn và hoạt động của nhân dân thế giới. Tăng cường vận động viện trợ và nâng cao hiệu quả hợp tác với các tổ chức phi chính phủ nước ngoài để phát triển kinh tế - xã hội; và đến Đại hội XI, Đảng ta tiếp tục khẳng định ''Coi trọng và nâng cao hiệu quả của công tác đối ngoại nhân dân... Phối hợp chặt chẽ hoạt động đối ngoại của Đảng, ngoại giao nhà nước và ngoại giao nhân dân....
Như vậy, đối ngoại nhân dân luôn được Đảng và Nhà nước ta luôn luôn coi trọng, tình hình hiện nay đã xuất hiện những yếu tố mới, phong trào nhân dân thế giới tiếp tục phát triển đa dạng, tiếng nói của nhân dân và các tổ chức sẽ ảnh hưởng ngày càng lớn tại các quốc gia và trên trường quốc tế. Vì vậy, công tác đối ngoại nhân dân ngày càng có vai trò quan trọng trong mặt trận ngoại giao nói riêng và trong sự nghiệp xây dựng, bảo vệ Tổ quốc nói chung.
Về trách nhiệm đối với công tác đối ngoại nhân dân, yêu cầu các cấp, các ngành cần nắm chắc các quan điểm trong Chỉ thị là :
- Công tác đối ngoại nhân dân là nhiệm vụ của cả hệ thống chính trị và của toàn dân, mà nòng cốt là Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam, các đoàn thể và các tổ chức nhân dân và cả những cá nhân tiêu biểu. Với phương châm chủ động, linh hoạt, sáng tạo và hiệu quả, triển khai công tác đối ngoại nhân dân, bảo đảm đúng đường lối đối ngoại và sự lãnh đạo của Đảng, giữ vững nguyên tắc độc lập, tự chủ, đặt lợi ích quốc gia, dân tộc lên trên hết, giữ vững an ninh chính trị, độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ, bảo vệ chế độ xã hội chủ nghĩa, đồng thời thực hiện đầy đủ trách nhiệm và nghĩa vụ đối với cộng đồng quốc tế.
- Bảo đảm sự lãnh đạo thống nhất của Đảng, sự quản lý tập trung của Nhà nước, vai trò nòng cốt của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các đoàn thể và tổ chức nhân dân trong việc triển khai các hoạt động đối ngoại nhân dân. Phối hợp chặt chẽ giữa đối ngoại nhân dân với đối ngoại đảng và ngoại giao nhà nước, tạo thành sức mạnh tổng hợp của mặt trận đối ngoại.
Hai là, nhiệm vụ bao trùm của đối ngoại nhân dân là vừa chủ động mở rộng quan hệ hữu nghị, hợp tác với nhân dân các nước, vừa chú trọng đi vào chiều sâu với các đối tác quan trọng, gồm: các nước láng giềng, các đối tác lớn, các nước bạn bè truyền thống; mở rộng và làm phong phú hoá, đa dạng hoá lĩnh vực hoạt động, loại hình hoạt động đối ngoại nhân dân; đẩy mạnh tuyên truyền đối ngoại, tăng cường tình hữu nghị, thúc đẩy hợp tác về kinh tế, văn hoá, giáo dục, khoa học, công nghệ; nâng cao hiệu quả hoạt động đối ngoại của các đoàn thể và tổ chức nhân dân trong các lĩnh vực dân chủ, nhân quyền, chống diễn biến hoà bình, bảo vệ độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ, bảo vệ môi trường hoà bình để xây dựng đất nước, hỗ trợ và phối hợp với đối ngoại đảng, ngoại giao nhà nước thúc đẩy mặt trận đối ngoại nước nhà với phương châm chủ động và tích cực hội nhập quốc tế.
Ba là, các cấp uỷ đảng, chính quyền, các bộ, ban, ngành cần hết sức quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo hoạt động đối ngoại nhân dân, đáp ứng với yêu cầu nhiệm vụ trong giai đoạn mới. Trong đó cần lưu ý mấy điểm sau :
- Cần đánh giá đúng công tác lãnh đạo, chỉ đạo hoạt động đối ngoại nói chung và đối ngoại nhân dân nói riêng trong thời gian qua, nhất là việc phân công, phân nhiệm, các cơ chế phối hợp, việc quan tâm tạo điều kiện để đối ngoại nhân dân hoạt động. Tăng cường lãnh đạo, quản lý công tác đối ngoại nhân dân, cụ thể hoá Chỉ thị 04 về Tiếp tục đổi mới và nâng cao hiệu quả công tác đối ngoại nhân dân, tiến hành phân công một đồng chí lãnh đạo phụ trách đối ngoại (trong đó có nhiệm vụ đối ngoại nhân dân); củng cố bộ máy làm công tác đối ngoại nói chung và đối ngoại nhân dân nói riêng ở địa phương, cơ quan, đơn vị mình; thực hiện việc phân cấp quản lý các hoạt động đối ngoại theo Quy chế 295 của Bộ Chính trị (khoá X) và tinh thần Chỉ thị 04 của Ban Bí thư (khoá XI).
- Rà soát và hoàn thiện cơ chế phối hợp các hoạt động đối ngoại nhân dân, trong đó có cơ chế phối hợp giữa đối ngoại Đảng, ngoại giao Nhà nước với đối ngoại nhân dân; hết sức coi trọng công tác hướng dẫn, kiểm tra, đôn đốc các hoạt động đối ngoại nhân dân theo hướng vừa chặt chẽ, đảm bảo nguyên tắc, vừa tạo điều kiện để hoạt động đối ngoại nhân dân phát huy tính chủ động, linh hoạt, sáng tạo, hiệu quả của mình.
- Tiến hành rà soát, hoàn thiện cơ chế kiểm tra, giám sát hoạt động đối ngoại nói chung, đối ngoại nhân dân nói riêng và các văn bản điều chỉnh hoạt động đối ngoại nhân dân phù hợp với nội dung của Chỉ thị. Đánh giá lại tình hình, điều kiện hoạt động đối ngoại nhân dân, trên cơ sở đó bố trí kinh phí, đầu tư cơ sở vật chất thoả đáng cho hoạt động đối ngoại nhân dân.
- Ban Đối ngoại Trung ương cần làm tốt vai trò chỉ đạo, hướng dẫn, theo dõi, kiểm tra các hoạt động đối ngoại nhân dân.
Bốn là, Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể, tổ chức nhân dân ở Trung ương, các tỉnh uỷ, thành uỷ cần tiến hành đánh giá thực trạng bộ máy, cán bộ, lực lượng làm công tác đối ngoại nhân dân. Trên cơ sở đó, tiến hành kiện toàn, củng cố và phát triển đội ngũ, vừa chú trọng bố trí sắp xếp, bổ sung, vừa chú trọng đào tạo, bồi dưỡng nhằm từng bước nâng cao rõ rệt chất lượng đội ngũ cán bộ chuyên trách, phát triển lực lượng bán chuyên trách và lực lượng cộng tác viên gồm những người có quá trình, có kinh nghiệm và uy tín trong hoạt động đối ngoại, đảm bảo trong thời gian ngắn sắp tới có được một đội ngũ làm công tác đối ngoại nhân dân có bản lĩnh chính trị vững vàng và năng lực chuyên môn giỏi, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong giai đoạn mới. Ban Đối ngoại Trung ương phối hợp với Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam xây dựng và triển khai chương trình bồi dưỡng cán bộ đối ngoại nhân dân hằng năm.
Năm là, việc triển khai Chỉ thị phải được tiến hành nghiêm túc, gắn với việc đánh giá khách quan công tác đối ngoại nhân dân hiện nay, không né tránh; cần chỉ rõ những hạn chế, thiếu sót để khắc phục, đồng thời có chương trình thực hiện cụ thể với các đề án, cơ chế, chương trình cụ thể, có như vậy mới tạo chuyển biến thực sự về công tác đối ngoại nhân dân, đáp ứng yêu cầu giai đoạn mới. Hằng năm, các cấp, các ngành, các địa phương, đoàn thể, tổ chức nhân dân có báo cáo kết quả triển khai Chỉ thị gửi về Ban Đối ngoại Trung ương để tổng hợp báo cáo Ban Bí thư.
Thưa các đồng chí,
Tôi tin tưởng rằng, qua Hội nghị này, các cấp, các ngành, các địa phương, các đoàn thể và tổ chức nhân dân sẽ nắm vững các quan điểm chỉ đạo, mục tiêu và nhiệm vụ của công tác đối ngoại nhân dân trong tình hình mới; đồng thời, căn cứ vào Hướng dẫn của Ban Đối ngoại Trung ương về triển khai thực hiện Chỉ thị 04 của Ban Bí thư (khoá XI) để xây dựng kế hoạch, chương trình cụ thể thực hiện Chỉ thị của địa phương, đơn vị mình, làm cho hoạt động đối ngoại nhân dân ngày càng đi vào chiều sâu và có hiệu quả cao hơn, góp phần quan trọng bảo đảm thực hiện thắng lợi đường lối, chính sách đối ngoại của Đảng và Nhà nước trong tình hình mới. Một lần nữa, thay mặt Ban Bí thư, tôi xin chúc các đồng chí dồi dào sức khoẻ, hạnh phúc và thành công trên cương vị công tác của mình.
Xin cảm ơn các đồng chí.
Năm 1994, Ban Bí thư khoá VII đã ban hành Chỉ thị số 44-CT/TW về Mở rộng và đổi mới hoạt động đối ngoại nhân dân nhằm tuyên truyền cho thế giới hiểu rõ và ủng hộ sự nghiệp đổi mới của đất nước ta. Chỉ thị này là yếu tố quan trọng thúc đẩy hoạt động đối ngoại nhân dân có nhiều chuyển biến và thu được những kết quả to lớn. Gần 20 năm qua, tình hình thế giới và trong nước đã có nhiều thay đổi, xuất hiện những yếu tố mới, yêu cầu mới và nhiệm vụ mới. Từ thực tiễn quá trình thực hiện Chỉ thị 44-CT/TW cũng cho chúng ta thấy những vấn đề cần phải khắc phục. Để đáp ứng yêu cầu đó, ngày 04-7-2011, Ban Bí thư đã ban hành Chỉ thị 04 về Tiếp tục đổi mới và nâng cao hiệu quả công tác đối ngoại nhân dân trong tình hình mới thay thế Chỉ thị 44. Đây là một Chỉ thị rất quan trọng. Do vậy, Ban Bí thư quyết định triệu tập ngay Hội nghị toàn quốc, nhằm : Tổng kết đánh giá việc thực hiện Chỉ thị 44-CT/TW về công tác đối ngoại nhân dân trong thời gian vừa qua; phổ biến, quán triệt, hướng dẫn triển khai và quán triệt việc thực hiện Chỉ thị đến các cấp, các ngành, các địa phương, các đoàn thể chính trị - xã hội và tổ chức nhân dân. Thay mặt Ban Bí thư, tôi nhiệt liệt hoan nghênh và chào mừng các đồng chí đã về dự Hội nghị. Tôi rất hoan nghênh những ý kiến của các địa phương, đơn vị đã phát biểu tại Hội nghị, góp phần nâng cao nhận thức về vị trí, vai trò của công tác đối ngoại nhân dân trong tình hình mới, làm phong phú thêm các giải pháp, biện pháp trong việc quán triệt và triển khai Chỉ thị một cách hiệu quả.
Thưa các đồng chí,
Trong lịch sử ngoại giao hiện đại của Việt Nam, công tác đối ngoại nhân dân đã có những đóng góp to lớn cho sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc, cho công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, góp phần quan trọng vào việc hình thành một mặt trận đoàn kết rộng rãi của nhân dân thế giới ủng hộ hai cuộc kháng chiến vĩ đại của dân tộc ta.
Sau 17 năm thực hiện Chỉ thị 44 về Mở rộng và đổi mới hoạt động đối ngoại nhân dân, công tác đối ngoại nhân dân đã có những đóng góp tích cực vào việc giữ vững môi trường hoà bình, mở rộng quan hệ hữu nghị, hợp tác, tạo điều kiện quốc tế thuận lợi cho công cuộc đổi mới, cùng với đối ngoại đảng và ngoại giao nhà nước tạo thành sức mạnh tổng hợp trên mặt trận đối ngoại nước nhà. Lực lượng tham gia hoạt động đối ngoại nhân dân không ngừng được mở rộng, phát triển nhanh cả về số lượng và chất lượng; nội dung, phương thức, lĩnh vực, địa bàn hoạt động của đối ngoại nhân dân cũng ngày càng đa dạng và phong phú hơn, hình thành và từng bước mở rộng mạng lưới bạn bè, đối tác, thông qua đó, việc tuyên truyền, quảng bá về đất nước, con người Việt Nam ra với bạn bè thế giới không ngừng được đẩy mạnh, tranh thủ được nhiều nguồn lực vật chất và sự ủng hộ về tinh thần to lớn cho sự phát triển kinh tế - xã hội, góp phần vào cuộc đấu tranh chung vì hoà bình, độc lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ xã hội. Thay mặt Ban Bí thư Trung ương Đảng, tôi xin nhiệt liệt biểu dương và đánh giá cao sự nỗ lực của các cấp, các ngành, các đoàn thể chính trị - xã hội và các tổ chức nhân dân trong việc triển khai thực hiện có hiệu quả Chỉ thị 44 của Ban Bí thư khoá VII.
Tuy nhiên, công tác đối ngoại nhân dân trong thời gian qua còn một số mặt hạn chế, bất cập, nêu trong báo cáo mà Ban Đối ngoại Trung ương vừa trình bày, đó là: Nhận thức của một số cấp uỷ, một số địa phương, đơn vị về đối ngoại nhân dân chưa đúng, chưa đầy đủ; không thấy rõ vị trí, vai trò của đối ngoại nhân dân trong mặt trận ngoại giao nói chung và trong tình hình hiện nay, vì vậy chưa chú trọng đúng mức việc lãnh đạo, chỉ đạo công tác đối ngoại nhân dân ở địa phương, đơn vị mình, thiếu sự quan tâm cần thiết về kinh phí, điều kiện cho hoạt động đối ngoại nhân dân. Việc tổ chức hoạt động đối ngoại nhân dân có lúc, có nơi cũng chưa thật tốt, còn thụ động, thiếu bài bản, ít linh hoạt, thiếu đồng bộ, thiếu phối hợp, chồng chéo, chưa phát huy được sức mạnh tổng hợp, phân định nhiệm vụ chưa rõ ràng, phân cấp chưa mạnh. Lực lượng làm công tác đối ngoại nhân dân đã được tăng cường, nhưng nhìn tổng thể vẫn còn rất mỏng, không được đào tạo, bồi dưỡng chu đáo, bộ máy thiếu đồng bộ.
Theo tinh thần Chỉ thị 04, những hạn chế cơ bản trên cần sớm khắc phục ở tất cả các cấp, các ngành, các địa phương, đơn vị. Ban Đối ngoại Trung ương đã có hướng dẫn để các cấp, các ngành, các địa phương, các đoàn thể và tổ chức nhân dân phổ biến, quán triệt và triển khai thực hiện Chỉ thị. Tôi xin nhấn mạnh thêm mấy điểm sau :
Một là, về nhận thức, chúng ta cần nhận thức thật đúng, thật đầy đủ và sâu sắc về vị trí và vai trò quan trọng của đối ngoại nhân dân trong mặt trận đối ngoại chung của nước nhà. Các đồng chí đều đã biết, ngay từ lúc sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã xác định rất rõ mục tiêu hoạt động đối ngoại của nước ta, trong đó có đối ngoại nhân dân là : Đoàn kết quốc tế, thêm bạn bớt thù, xây dựng Mặt trận nhân dân thế giới đoàn kết ủng hộ nhân dân Việt Nam, đấu tranh vì mục tiêu chung của thời đại. Trong văn kiện các Đại hội của Đảng đều xác định đối ngoại nhân dân là một bộ phận cấu thành quan trọng của mặt trận đối ngoại chung của nước nhà và được bổ sung, phát triển cho phù hợp với từng giai đoạn.
Tôi chỉ xin nhắc lại với các đồng chí quan điểm của Đảng trong một số văn kiện gần đây: Nghị quyết Hội nghị Trung ương 3 (khoá VII) đề ra nhiệm vụ : Mở rộng và đổi mới hoạt động đối ngoại nhân dân nhằm giữ vững hoà bình, mở rộng quan hệ hữu nghị và hợp tác, tạo đều kiện thuận lợi cho công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ Tổ quốc, đồng thời góp phần tích cực vào cuộc đấu tranh của nhân dân thế giới vì hoà bình, độc lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ xã hội, theo tinh thần Việt Nam muốn là bạn với tất cả các nước trong cộng đồng thế giới, phấn đấu vì hoà bình, độc lập và phát triển''; Đại hội VIII của Đảng khẳng định Mở rộng quan hệ đối ngoại nhân dân, quan hệ với các tổ chức phi chính phủ, tranh thủ sự đồng tình và ủng hộ rộng rãi của nhân dân các nước, góp phần thúc đẩy xu thế hoà bình, hợp tác, phát triển; Đại hội IX phát triển thêm một bước là Mở rộng hơn nữa công tác đối ngoại nhân dân, tăng cường quan hệ song phương và đa phương với các tổ chức nhân dân các nước, nâng cao hiệu quả hợp tác với các tổ chức phi chính phủ quốc gia và quốc tế, góp phần tăng cường sự hiểu biết lẫn nhau, quan hệ hữu nghị và hợp tác giữa nhân dân ta và nhân dân các nước trong khu vực và trên thế giới; Đại hội X xác định : Phát triển công tác đối ngoại nhân dân theo phương châm chủ động, linh hoạt, sáng tạo và hiệu quả. Tích cực tham gia các diễn đàn và hoạt động của nhân dân thế giới. Tăng cường vận động viện trợ và nâng cao hiệu quả hợp tác với các tổ chức phi chính phủ nước ngoài để phát triển kinh tế - xã hội; và đến Đại hội XI, Đảng ta tiếp tục khẳng định ''Coi trọng và nâng cao hiệu quả của công tác đối ngoại nhân dân... Phối hợp chặt chẽ hoạt động đối ngoại của Đảng, ngoại giao nhà nước và ngoại giao nhân dân....
Như vậy, đối ngoại nhân dân luôn được Đảng và Nhà nước ta luôn luôn coi trọng, tình hình hiện nay đã xuất hiện những yếu tố mới, phong trào nhân dân thế giới tiếp tục phát triển đa dạng, tiếng nói của nhân dân và các tổ chức sẽ ảnh hưởng ngày càng lớn tại các quốc gia và trên trường quốc tế. Vì vậy, công tác đối ngoại nhân dân ngày càng có vai trò quan trọng trong mặt trận ngoại giao nói riêng và trong sự nghiệp xây dựng, bảo vệ Tổ quốc nói chung.
Về trách nhiệm đối với công tác đối ngoại nhân dân, yêu cầu các cấp, các ngành cần nắm chắc các quan điểm trong Chỉ thị là :
- Công tác đối ngoại nhân dân là nhiệm vụ của cả hệ thống chính trị và của toàn dân, mà nòng cốt là Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam, các đoàn thể và các tổ chức nhân dân và cả những cá nhân tiêu biểu. Với phương châm chủ động, linh hoạt, sáng tạo và hiệu quả, triển khai công tác đối ngoại nhân dân, bảo đảm đúng đường lối đối ngoại và sự lãnh đạo của Đảng, giữ vững nguyên tắc độc lập, tự chủ, đặt lợi ích quốc gia, dân tộc lên trên hết, giữ vững an ninh chính trị, độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ, bảo vệ chế độ xã hội chủ nghĩa, đồng thời thực hiện đầy đủ trách nhiệm và nghĩa vụ đối với cộng đồng quốc tế.
- Bảo đảm sự lãnh đạo thống nhất của Đảng, sự quản lý tập trung của Nhà nước, vai trò nòng cốt của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các đoàn thể và tổ chức nhân dân trong việc triển khai các hoạt động đối ngoại nhân dân. Phối hợp chặt chẽ giữa đối ngoại nhân dân với đối ngoại đảng và ngoại giao nhà nước, tạo thành sức mạnh tổng hợp của mặt trận đối ngoại.
Hai là, nhiệm vụ bao trùm của đối ngoại nhân dân là vừa chủ động mở rộng quan hệ hữu nghị, hợp tác với nhân dân các nước, vừa chú trọng đi vào chiều sâu với các đối tác quan trọng, gồm: các nước láng giềng, các đối tác lớn, các nước bạn bè truyền thống; mở rộng và làm phong phú hoá, đa dạng hoá lĩnh vực hoạt động, loại hình hoạt động đối ngoại nhân dân; đẩy mạnh tuyên truyền đối ngoại, tăng cường tình hữu nghị, thúc đẩy hợp tác về kinh tế, văn hoá, giáo dục, khoa học, công nghệ; nâng cao hiệu quả hoạt động đối ngoại của các đoàn thể và tổ chức nhân dân trong các lĩnh vực dân chủ, nhân quyền, chống diễn biến hoà bình, bảo vệ độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ, bảo vệ môi trường hoà bình để xây dựng đất nước, hỗ trợ và phối hợp với đối ngoại đảng, ngoại giao nhà nước thúc đẩy mặt trận đối ngoại nước nhà với phương châm chủ động và tích cực hội nhập quốc tế.
Ba là, các cấp uỷ đảng, chính quyền, các bộ, ban, ngành cần hết sức quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo hoạt động đối ngoại nhân dân, đáp ứng với yêu cầu nhiệm vụ trong giai đoạn mới. Trong đó cần lưu ý mấy điểm sau :
- Cần đánh giá đúng công tác lãnh đạo, chỉ đạo hoạt động đối ngoại nói chung và đối ngoại nhân dân nói riêng trong thời gian qua, nhất là việc phân công, phân nhiệm, các cơ chế phối hợp, việc quan tâm tạo điều kiện để đối ngoại nhân dân hoạt động. Tăng cường lãnh đạo, quản lý công tác đối ngoại nhân dân, cụ thể hoá Chỉ thị 04 về Tiếp tục đổi mới và nâng cao hiệu quả công tác đối ngoại nhân dân, tiến hành phân công một đồng chí lãnh đạo phụ trách đối ngoại (trong đó có nhiệm vụ đối ngoại nhân dân); củng cố bộ máy làm công tác đối ngoại nói chung và đối ngoại nhân dân nói riêng ở địa phương, cơ quan, đơn vị mình; thực hiện việc phân cấp quản lý các hoạt động đối ngoại theo Quy chế 295 của Bộ Chính trị (khoá X) và tinh thần Chỉ thị 04 của Ban Bí thư (khoá XI).
- Rà soát và hoàn thiện cơ chế phối hợp các hoạt động đối ngoại nhân dân, trong đó có cơ chế phối hợp giữa đối ngoại Đảng, ngoại giao Nhà nước với đối ngoại nhân dân; hết sức coi trọng công tác hướng dẫn, kiểm tra, đôn đốc các hoạt động đối ngoại nhân dân theo hướng vừa chặt chẽ, đảm bảo nguyên tắc, vừa tạo điều kiện để hoạt động đối ngoại nhân dân phát huy tính chủ động, linh hoạt, sáng tạo, hiệu quả của mình.
- Tiến hành rà soát, hoàn thiện cơ chế kiểm tra, giám sát hoạt động đối ngoại nói chung, đối ngoại nhân dân nói riêng và các văn bản điều chỉnh hoạt động đối ngoại nhân dân phù hợp với nội dung của Chỉ thị. Đánh giá lại tình hình, điều kiện hoạt động đối ngoại nhân dân, trên cơ sở đó bố trí kinh phí, đầu tư cơ sở vật chất thoả đáng cho hoạt động đối ngoại nhân dân.
- Ban Đối ngoại Trung ương cần làm tốt vai trò chỉ đạo, hướng dẫn, theo dõi, kiểm tra các hoạt động đối ngoại nhân dân.
Bốn là, Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể, tổ chức nhân dân ở Trung ương, các tỉnh uỷ, thành uỷ cần tiến hành đánh giá thực trạng bộ máy, cán bộ, lực lượng làm công tác đối ngoại nhân dân. Trên cơ sở đó, tiến hành kiện toàn, củng cố và phát triển đội ngũ, vừa chú trọng bố trí sắp xếp, bổ sung, vừa chú trọng đào tạo, bồi dưỡng nhằm từng bước nâng cao rõ rệt chất lượng đội ngũ cán bộ chuyên trách, phát triển lực lượng bán chuyên trách và lực lượng cộng tác viên gồm những người có quá trình, có kinh nghiệm và uy tín trong hoạt động đối ngoại, đảm bảo trong thời gian ngắn sắp tới có được một đội ngũ làm công tác đối ngoại nhân dân có bản lĩnh chính trị vững vàng và năng lực chuyên môn giỏi, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong giai đoạn mới. Ban Đối ngoại Trung ương phối hợp với Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam xây dựng và triển khai chương trình bồi dưỡng cán bộ đối ngoại nhân dân hằng năm.
Năm là, việc triển khai Chỉ thị phải được tiến hành nghiêm túc, gắn với việc đánh giá khách quan công tác đối ngoại nhân dân hiện nay, không né tránh; cần chỉ rõ những hạn chế, thiếu sót để khắc phục, đồng thời có chương trình thực hiện cụ thể với các đề án, cơ chế, chương trình cụ thể, có như vậy mới tạo chuyển biến thực sự về công tác đối ngoại nhân dân, đáp ứng yêu cầu giai đoạn mới. Hằng năm, các cấp, các ngành, các địa phương, đoàn thể, tổ chức nhân dân có báo cáo kết quả triển khai Chỉ thị gửi về Ban Đối ngoại Trung ương để tổng hợp báo cáo Ban Bí thư.
Thưa các đồng chí,
Tôi tin tưởng rằng, qua Hội nghị này, các cấp, các ngành, các địa phương, các đoàn thể và tổ chức nhân dân sẽ nắm vững các quan điểm chỉ đạo, mục tiêu và nhiệm vụ của công tác đối ngoại nhân dân trong tình hình mới; đồng thời, căn cứ vào Hướng dẫn của Ban Đối ngoại Trung ương về triển khai thực hiện Chỉ thị 04 của Ban Bí thư (khoá XI) để xây dựng kế hoạch, chương trình cụ thể thực hiện Chỉ thị của địa phương, đơn vị mình, làm cho hoạt động đối ngoại nhân dân ngày càng đi vào chiều sâu và có hiệu quả cao hơn, góp phần quan trọng bảo đảm thực hiện thắng lợi đường lối, chính sách đối ngoại của Đảng và Nhà nước trong tình hình mới. Một lần nữa, thay mặt Ban Bí thư, tôi xin chúc các đồng chí dồi dào sức khoẻ, hạnh phúc và thành công trên cương vị công tác của mình.
Xin cảm ơn các đồng chí.
